Investigation of Different Socioeconomic Levels Parental Experience to Improve Creativity in Preschool Period

Yıl 2019, Cilt: 7 Sayı: 3, 1309 - 1327, 31.07.2019

Merve Özer , Aslı Yıldırım Polat

Öz

One of the skills that a child needs to develop in pre-school is creativity. Although it is known that creativity comes from birth, the fact that everyone is at different levels shows that there are factors affecting the development of this skill. One of these factors is the parent. In the literature, there are researches on how children's creativity changes according to variables such as age, gender and socioeconomic level. However, no research has been achieved on what parents do to improve their children's creativity. The aim of this study is to reveal the experiences of parents in developing pre-school children's creativity. In this research, phenomenology is used. Participants were determined by criterion sampling from purposeful sampling methods and interviewed with six parents at two sub, two middle and two upper socioeconomic levels. As a result of the content analysis, it was observed that parents did similar activities in developing creativity with their children regardless of their level of education, but they were more creative by using the opportunities of parents at low socioeconomic level, while parents with a high socioeconomic level were more prone to getting ready to produce with their children. Parents should therefore be encouraged to develop creativity.

Anahtar Kelimeler

Pre school period, Children, Parent, Creativity

Okul Öncesi Dönemde Yaratıcılığı Geliştirmeye Yönelik Farklı Sosyoekonomik Düzeydeki Ebeveyn Deneyimlerinin İncelenmesi

Öz

Okul öncesi dönemde çocuğun geliştirilmesi gereken becerilerinden biri yaratıcılıktır. Yaratıcılığın doğuştan geldiği bilinse de herkeste farklı düzeyde olması, bu becerinin gelişimini etkileyen faktörlerin olduğunu göstermektedir. Bu faktörlerin başında ebeveyn gelmektedir. Alan yazında çocukların yaratıcılıklarının yaş, cinsiyet, sosyoekonomik düzey gibi değişkenlere göre nasıl değiştiğine yönelik araştırmalar bulunmaktadır. Ancak ebeveynlerin çocuklarının yaratıcılıklarını geliştirmek için neler yaptığına dair herhangi bir araştırmaya ulaşılamamıştır. Bu araştırmanın amacı ebeveynlerin okul öncesi dönemdeki çocuklarının yaratıcılıklarını geliştirmeye ilişkin deneyimlerini ortaya koymaktır. Araştırmada nitel araştırma yöntemlerinden olgubilim kullanılmıştır. Katılımcılar amaçlı örnekleme yöntemlerinden ölçüt örnekleme ile belirlenmiş ve iki alt, iki orta ve iki üst sosyoekonomik düzeyde altı ebeveyn ile görüşülmüştür. İçerik analizi sonucunda ebeveynlerin öğrenim düzeyi fark etmeksizin çocuklarıyla yaratıcılığı geliştirmede benzer etkinlikler yaptıkları ancak düşük sosyoekonomik düzeydeki ebeveynlerin olan imkanlarını kullanarak daha yaratıcı davrandıkları, yüksek sosyoekonomik düzeydeki ebeveynlerin ise çocuğu ile üretmek yerine hazır almaya daha meyilli oldukları görülmüştür. Bu nedenle ebeveynlerin yaratıcılığı geliştiren etkinlikler konusunda desteklenmesi gerekmektedir.

Anahtar Kelimeler

Okul öncesi dönem, Çocuk, Ebeveyn, Yaratıcılık

Kaynakça

• Ahmadi, N.T., Mustaffa, S. and Ahmadi, A. (2014). The barriers of enhancing creativity developed by parents in developing countries. Procedia - Social and Behavioral Sciences, 114, 257-261.
• Akar- Gençer, A.(2014). Reggio Emilia temelli projelerin anaokuluna giden çocukların yaratıcı düşünme becerilerine etkisinin incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi. Ankara: Hacettepe Üniversitesi.
• Akçum, E. (2005). 5-6 yaş çocuklarının yaratıcılık ve öğrenime hazır oluş düzeylerine okulöncesi eğitimin etkisinin incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi. Konya: Selçuk Üniversitesi.
• Akdoğan, E. (1992). İlkokul 2. sınıfa devam eden çocukların yaratıcılık düzeyleri İle ailelerin sosyo-ekonomik düzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Ankara:
• Hacettepe Üniversitesi. Argun, Y. (2004). Okul öncesi dönemde yaratıcılık ve eğitimi. Ankara: Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
• Argun, Y. (2012). Okul öncesi dönemde yaratıcılık ve eğitimi (3. Baskı). Ankara: Anı Yayıncılık.
• Aslan, N. ve Cansever, N. (2009). Eğitimde yaratıcılığın kullanımına ilişkin öğretmen tutumları. TÜBAV Bilim Dergisi, 2 (3), 333-340.
• Atay, Z. (2009). Okul öncesi eğitim kurumlarına devam eden 5-6 yaş öğrencilerinin yaratıcılık düzeylerinin yaş, cinsiyet, ebeveyn eğitim durumlarına göre incelenmesi: Ereğli örneği. Yüksek Lisans Tezi. Konya: Selçuk Üniversitesi.
• Atalay, M. C. (2008). Sosyoekonominin sanat eğitiminde yaratıcılığa olan etkisi. Yüksek Lisans Tezi. Konya: Selçuk Üniversitesi.
• Ayan, B. E. (2017). Okul öncesi ve ilkokul öğretmenlerinin yaratıcılığa ilişkin görüşleri ile öğrencilerinin yaratıcılık performansları arasındaki ilişki. Yüksek Lisans Tezi. Kocaeli: Kocaeli Üniversitesi.
• Aydın, Ç. (1997). Üniversite okullarına devam eden 5-6 yaş çocuklarının yaratıcılık düzeylerinin incelenmesi. Yayımlanmamış Bilim Uzmanlığı Tezi. Ankara: Hacettepe Üniversitesi.
• Baltacı, H. (2013). Çocuğun yaratıcılık performansında görsel değerlerin yeri. Doktora Tezi. Samsun: On dokuz Mayıs Üniversitesi.
• Basun, B. (2017). 48-66 ay arası çocukların sosyal problem çözme becerileri ve yaratıcılıklarının yaşadıkları bağlam (kentte ve kırsal bölgede) açısından incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi. Adana: Çukurova Üniversitesi.
• Baş, T. ve Akturan, U. (2017). Sosyal bilimlerde bilgisayar destekli nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Bogoyavlenskaya, D. B. (2013). Nature of changes in creativity scores in preschool and junior schoolchildren. Procedia Social and Behavioral Sciences, 86, 358- 362.
• Bruner, J. S. (1962). The conditions of creativity, in GRUBER, H, et al (Eds). Contemporary approaches to creative thinking, Atherton Press, New-York 1962, 159-186.
• Can-Yaşar, M. (2009). Anasınıfına devam eden altı yaş çocuklarının yaratıcı düşünme becerilerine drama eğitiminin etkisinin incelenmesi. Yayımlanmamış Doktora Tezi. Ankara: Ankara Üniversitesi.
• Can-Yaşar, M. ve Aral, N. (2011). Altı yaş çocuklarının yaratıcı düşünme becerilerine sosyoekonomik düzey ve anne baba öğrenim düzeyinin etkisinin incelenmesi. Kuramsal Eğitimbilim, 4 (1), 137-145.
• Ceylan, E. (2008). Okul öncesi eğitime devam eden 5-6 yaş çocuklarının bilişsel tempoya göre yaratıcılık düzeylerinin incelenmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Konya: Selçuk Üniversitesi.
• Christensen, L., Burke- Johnson, R. and Turner, L. (2015). Research methods, design and analysis. Ankara: Pearson Yayıncılık.
• Craft, A., McConnon, L. and Matthews, A. (2012). Child-initiated play and professional creativity: enabling four- year- olds’ possibility thinking. Thinking Skills and Creativity, 7(1), 48-61.
• Creswell, J. (2013) . Qualitative inquiry and research design: Choosing among five approaches. (3 rd ed.). Washington DC: Sage.
• Creswell, J. (2014). Nitel yöntemler. S.B. Demir (Ed.), Araştırma deseni nitel, nicel ve karma yöntem yaklaşımları içinde (s. 183-213). Ankara: Eğiten Kitap.
• Çağatay-Aral, N. (1990). Alt ve üst sosyo-ekonomik düzeydeki dokuz yaş grubu kız ve erkek çocukların yaratıcılıklarını etkileyen bazı faktörler üzerine bir araştırma. Yayımlanmamış Doktora Tezi. Ankara: Ankara Üniversitesi.
• Çeliköz, N. (2017). Okul öncesi dönem 5-6 yaş çocuklarının yaratıcılık düzeylerinin incelenmesi. Yıldız Journal of Educational Research, 2(1), 1-25.
• Çoban, Ç. (2016). Okul öncesi öğretmenlerinin yaratıcılık düzeylerinin incelenmesi, Yüksek Lisans Tezi. Kütahya: Dumlupınar Üniversitesi.
• Dere, Z. (2014). Anasınıfına devam eden çocuklara uygulanan yaratıcılık eğitim programının çocukların yaratıcı davranışlarına etkisinin incelenmesi. Doktora Tezi. Ankara: Gazi Üniversitesi.
• Dinçer, D. (1993). Anaokuluna devam eden beş yaş grubu çocukların anne-baba tutumları ile yaratıcı düşünmeleri arasındaki ilişkinin incelenmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. İstanbul: Marmara Üniversitesi.
• Dökmen, Ü. (1994). İletişim çalışmaları ve empati sanatta ve günlük yaşamda. İstanbul: Sistem Yayıncılık.
• Dursun, M. A. (2011). Okulöncesi eğitim döneminde yaratıcılığı engelleyen durumlara ilişkin ebeveyn ve öğretmen görüşlerinin incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi. Burdur: Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi.
• Dursun, M. A. ve Ünüvar, P. (2011). Okulöncesi eğitim döneminde yaratıcılığı engelleyen durumlara ilişkin ebeveyn ve öğretmen görüşlerinin incelenmesi. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 11(21), 110-133.
• Erbay, F. ve Çağdaş, A. (2007). Annelere ilişkin bazı değişkenlerin 5-6 yaş çocuklarının yaratıcı düşüncelerine etkisi. Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 9(1), 58-79.
• Erkan, H. (2005). Altı yaş grubu çocukların yaratıcılıklarına drama ve rahatlama çalışmalarının etkisi. Yüksek Lisans Tezi. Ankara: Gazi Üniversitesi.
• Ersoy, F. (2017). Fenomenoloji. A. Saban ve A. Ersoy (Ed.), Eğitimde nitel araştırma desenleri içinde (s.82-138). Ankara: Anı Yayıncılık.
• Faizi, M., Azari, A. K. and Maleki, S. N. (2012). Design principles of residential spaces to promote children's creativity. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 35, 468-474.
• Fearon, D.D., Copeland, D. and Saxcon, T. (2013). The relationship between parenting styles and creativity in a sample of Jamaican Children. Creatıvıty Research Journal, 25(1), 119–128.
• Gardner, K. G., and Moran, J.D. (1990). Family adaptability, cohesion, and creativity. Creativity Research Journal 3(4), 281–286.
• Gartenhaus, A. R. (2000). Yaratıcı düşünme ve müzeler. (Çev. R. Mergenci ve B. Onur). Ankara: Ankara Üniversitesi Çocuk Kültürü Araştırma ve Uygulama Merkezi.
• Gizir-Ergen, Z. ve Köksal- Akyol, A. (2012). Anaokuluna devam eden çocukların yaratıcılıklarının incelenmesi. Kurumsal Eğitimbilim Dergisi, 5(2), 156-170.
• Gönen, M., Uzmen, S.,Akçin, N. ve Özdemir, N. (1993). Anaokuluna giden 5-6 yaş çocuklarında yaratıcı düşüncenin incelenmesi. Eğitim ve Bilim Dergisi, 64-71.
• Gönen, M., Akyüz, E., Çelik, A., Baydemir, G. ve Çiçekler, C. (2011). 5 yaşındaki çocukların yaratıcılık düzeylerinin incelenmesi. 19. Eğitim Bilimleri Kurultayı.
• Güler, A., Halıcıoğlu, M. ve Taşğın, S. (2013). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Gülliksen, M. S. (2018). Norwegian parents’ perspective on enviromental factors that influence creativity- An empirical grounding for future studies. International Journal of Educational Research, 88, 85-94.
• Hasçuhadar, B. (2015). Okul öncesi dönemdeki çocuklarda ebeveynlik davranışları, duygu sosyalleştirme, hazzı geciktirme, sosyal yeterlilik ve yaratıcılık arasındaki ilişkiler. Yüksek Lisans Tezi. Bolu: Abant İzzet Baysal Üniversitesi.
• İnan, T. (2014). Erken çocuklukta yaratıcılığın geliştirilmesi. E.Çelebi Öncü (Ed.), Medya ve yaratıcılık içinde (s.130-141). Ankara: Hedef Yayıncılık.
• Kara, A. (2007). Okul öncesi dönemde 5-6 yaş grubu çocukların yaratıcılık düzeylerini etkileyen faktörlere ilişkin öğretmen görüşleri. Yüksek Lisans Tezi. Konya: Selçuk Üniversitesi.
• Kara, Ş. ve Şençiçek, S.(2015). Yaratıcı çocuk yetiştirmede problemler ve çözüm önerileri. Adnan Menderes Üniversitesi. Eğitim Bilimleri Dergisi, 6(2), 90-97.
• Karaçelik, S. (2009). Okul öncesi öğretmenleri ve öğretmen adaylarının yaratıcı düşünme beceri düzeylerinin incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi. Muğla: Muğla Üniversitesi.
• Karahan, G. (2016). 2012 Okul öncesi eğitim programının yaratıcılık açısından incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi. Erzurum: Atatürk Üniversitesi.
• Karakaş, T. (2016). Okul öncesi öğretmen adaylarının bilimsel yaratıcılıkları. Yüksek Lisans Tezi. Kırşehir: Ahi Evran Üniversitesi.
• Kemple, K. M., & Nissenberg, S. A. (2000). Nurturing creativity in early childhood education: Families are part of it. Early Childhood Education Journal, 28, 67–71.
• Kiper, S. (2016). Anaokuluna devam eden 48-71 ay aralığındaki çocukların yaratıcılık düzeyleri ile sosyal becerileri arasındaki ilişki. Yüksek Lisans Tezi. Mersin: Çağ Üniversitesi.
• Kontaş, T. (2015). 5-11 yaş arası çocukların zihin teorisi ve yaratıcılık yetenekleri arasındaki ilişkinin çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi. Trabzon: Karadeniz Teknik Üniversitesi.
• Koyuncuoğlu, B. (2017). Ana sınıfına devam eden dört beş yaş çocukların yaratıcı düşünme becerilerine duyu eğitim programının etkililiğinin incelenmesi. Doktora Tezi. Ankara: Hacettepe Üniversitesi.
• Kuşçu, Ö. (2017). Orff-schulwerk pedagojisi destekli müzik eğitim programının 5 yaş çocuklarının yaratıcılıklarına etkisi. Doktora Tezi. Konya: Selçuk Üniversitesi.
• Kwaśniewskaa, J. N., Gralewski, J., Witkowska, E.M., Kostrzewska, M. and Lebuda, I. (2018). Mothers’ personality traits and the climate for creativity they build with their children. Thinking Skills and Creativity, 27, 13-24.
• Lemishi, D. (2013). Medya ve erken dönem çocukluk gelişimi. H. Yavuzer ve M. R. Şirin (Ed), Çocuklarla iletişim: Yetiştirme, ilham verme, harekete geçirme, eğitme ve iyileştirme ilke ve uygulamaları. içinde 1. Türkiye Çocuk ve Medya Kongresi Bildiriler Kitabı. 2. Cilt (s.13–34). İstanbul: Çocuk Vakfı.
• Lichtenwalner, J. S. and J. W. Maxwell. (1969). The relationship of birth order and socio-economic status to the creativity of preschool children. Child Development, 40.
• Mangır, A., ve Aral, N. (1990) Anaokulu ve anasınıfına devam eden 5-6 yaş grubu çocukların yaratıcılığını etkileyen etmenlerin incelenmesi. Bilimsel Araştırma ve İnceleme Ziraat Fakültesi Yayınları, 1169,35- 43.
• Merriam, S. (2015). Nitel araştırma desen ve uygulama için bir rehber. (Çev: S. Turan). Ankara: Nobel Yayıncılık.
• Moghadam, H. E., Poshtareh, S., Ahmadi, N. and Goodarzi, S. (2016). Enhancing creativity factors which are implemented by Iranian parents. Procedia - Social and Behavioral Sciences, 217, 1083-1088.
• Öztunç, M. (1999). Ailenin çocukların yaratıcı düşünme yeteneği üzerindeki etkisi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi .Sakarya: Sakarya Üniversitesi.
• Polat, M. (2017). Sınıf öğretmenlerinin eleştirel düşünme eğilimleri ile yaratıcılık düzeylerinin bazı değişkenlere göre incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi. Adıyaman: Adıyaman Üniversitesi.
• Sevgen, M. (2016). Yaratıcı drama yoluyla çocuklara verilen sosyal beceri eğitiminin anaokulu çocuklarının sosyal gelişimlerine ve yaratıcılıklarına etkisi. Yüksek Lisans Tezi. İstanbul: İstanbul Sabahattin Zaim Üniversitesi.
• Sezgin, E. (2004). Okul öncesi eğitimine devam eden 5-6 yaş çocukların yaratıcı düşüncelerine çeşitli değişkenlerin etkisi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Konya: Selçuk Üniversitesi.
• Sungur, N. (1992). Yaratıcı düşünce. İstanbul: Özgür Yayıncılık.
• Şahin, G. (2016). Öğretmenlerin algıladıkları okul kültürü ile yaratıcı kişilik ve yaratıcı çevre ilişkilerinin incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi. İstanbul: İstanbul Sabahattin Zaim Üniversitesi.
• Şimşek, H. ve Yıldırım, A. (2013). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Torrance, E. P. (1974). Torrance test of creative thinking, Verbal Tests Forms A And B (Figural A& B), : Scholastic Service Inc. Il, Bensenville.
• Toyran, G. (2015). Okul öncesi öğretmen adaylarının yaratıcı düşünme düzeylerinin ve eleştirel düşünme eğilimlerinin bazı değişkenler açısından incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi. İzmir: Dokuz Eylül Üniversitesi.
• Turla, A. (2004). Çocuk ve yaratıcılık: çocuğum daha yaratıcı olabilir mi?, Ankara: Morpa Kültür Yayınları.
• Üstündağ, T. (2014). Yaratıcılığa yolculuk (6.Baskı).Yaratıcılık içinde (s.1-7). Ankara: Pegem A Yayınları.
• Yazar, A. (2007). 1914- 2006 Okul Öncesi Eğitim programlarında yaratıcılığın incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi. Erzurum: Atatürk Üniversitesi.
• Yıldırım, B. (2006). Öğretmenlerin yaratıcılığına bakış açısı ve anasınıfı çocuklarının yaratıcılık düzeylerinin, öğretmenin yaratıcılık düzeyine göre incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi. Ankara: Hacettepe Üniversitesi.
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2013). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. (9. Baskı). Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2016). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. (10. Baskı). Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Yıldız, V., Özkal, N. ve Çetingöz, D. (2003). Okul öncesi eğitimi alan ve almayan 7-8 yaş grubu çocuklarda yaratıcı potansiyelin değerlendirilmesi. Eğitim Araştırmaları Dergisi, 13(4), 129-137.
• Yıldız, C. (2016). 60-66 aylık çocukların bakış açısı alma ve yaratıcı düşünme becerileri arasındaki ilişkinin incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi. Ankara: Hacettepe Üniversitesi.
• Yuvacı, Z. (2017). Okul öncesi eğitim alan 6 yaş çocuklarının yaratıcılık düzeylerinin, öğretmenlerinin ve sınıf ortamlarının yaratıcılıklarına göre incelenmesi. Doktora Tezi. Ankara: Gazi Üniversitesi.
• Zembat, R. (1999). Marmara Üniversitesi anasınıfı öğretmeni el kitabı. İstanbul: Yapa Yayınları.
• Zeytun, S. (2010). Okul öncesi öğretmenliği öğrencilerinin yaratıcılık ve problem çözme düzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi. İzmir: Dokuz Eylül Üniversitesi.