A Potential Geographical Indication: Saruç

Yıl 2018, Cilt: 11 Sayı: 1, 74 - 84, 24.04.2018

Ayla Arslaner , Mehmet Ali Salık

Öz

Cimin Üzümü unique characteristics are grown in Üzümlü district of Erzincan province and the towns and villages. It is usually consumed as table black grapes. It was given the Geographical Indication (GI, place of origin) registration by the Turkish Patent and Trademark Office June 13, 2001. This grape variety is one of the raw materials of “Saruç (üzüm basmacası)” that is produced in Erzincan and consumed as a snack. To produce Saruç, grains are cut with a knife in one direction and left to dry in the sun, seeds are separated, placed walnut its inside and Saruç on a string are dried in the sun. The perfect harmony of Cimin Üzümü and walnut is the most important reason for the consumption of this product enjoyed in the winter months. To be registered of products such as Saruç performed the production in specific geographic boundaries and contribute to rural development are of great importance. In this review, the potential Geographical Indication of Saruç will be handled.

Anahtar Kelimeler

Geographical indication, Cimin üzümü, Erzincan, Saruç

Potansiyel Bir Coğrafi İşaret: Saruç

Öz

Cimin Üzümü, Erzincan’a bağlı Üzümlü ilçesinin belde ve köylerinde yetiştirilen ve karakteristik özellikler taşıyan, sofralık tip siyah üzüm çeşididir. Bu ürünün, 13.06.2001 tarihinden geçerli olmak üzere Türk Patent ve Marka Kurumu tarafından Coğrafi İşaret (menşe adı) tescili yapılmıştır. Bu üzüm Erzincan ilinde üretilen ve bir atıştırmalık olarak tüketilen “Saruç (üzüm basmacası)” adlı ürünün de hammaddelerinden birini oluşturmaktadır. Saruç, üzümlerin ortadan ikiye ayrılıp çekirdeklerinin çıkarılması, kurutulması ve iki-üç adet kuru üzüm tanesinin arasına yarım ceviz içi yerleştirildikten sonra ipe dizilmesiyle elde edilir. Cimin Üzümü’nün karakteristik lezzeti ve cevizle oluşturduğu mükemmel uyum, bu ürünün kış aylarında sevilerek tüketilmesinin en önemli nedenidir. Saruç gibi belirli coğrafi sınırlar içerisinde üretimi gerçekleştirilen ve üretildiği bölgenin kırsal kalkınmasına katkı sağlayan ürünlerin tescillenerek değer kazandırılması büyük önem arz etmektedir. Bu derlemede, Saruç'un Coğrafi İşaret Tescil potansiyeli ele alınacaktır.

Anahtar Kelimeler

Saruç, Erzincan, Coğrafi işaret, Cimin üzümü, Saruç

Kaynakça

• Akpınar, E. ve Çelikoğlu, Ş. 2016. Karaerik (Cimin) Üzümünün Erzincan Ekonomisine ve Tanıtımına Katkıları, Uluslar Arası Erzincan Sempozyumu, Cilt 2, 15-23, Erzincan.
• Akşehir, K., Arslaner, A. ve Çakır, Ö., Saruç’un Bazı Kalite Nitelikleri. İç Anadolu Bölgesi 2. Tarım ve Gıda Kongresi, 28-30 Nisan 2015, Nevşehir.
• Anonim, 2016. Türkiye İstatistik Kurumu Bitkisel Üretim İstatistikleri, https://biruni.tuik.gov.tr/bitkiselapp/bitkisel.zul (Ziyaret Tarihi:18.05.2017).
• Arslaner, A., Bereketoğlu, A. ve Akşehir, K, 2011. A TraditionalSnack: Saruç.4th International Congress on Food and Nutrition.12-14 October, İstanbul/Turkey.
• Artık, N. ve Poyrazoğlu, E.S. 2010. Geleneksel Gıdalar ve Geleneksel Gıdalar Mevzuatı. Uluslararası Adriyatikten Kafkaslara Geleneksel Gıdalar Sempozyumu. 15-17 Nisan 2010, Tekirdağ.
• Bakkalbaşı, E., Yılmaz Menteş, Ö. ve Artık N. 2010. Türkiyede Yetiştirilen Yerli Bazı Ceviz Çeşitlerinin Fiziksel Özellikleri ve Kimyasal Bileşenleri”, Akademik Gıda, 8, 1, 6-12.
• Cangi, R., Yıldız, M., Yağcı A. ve Kaya, C., 2011. Tokat'tan Geleneksel Bir Lezzet Üzüm Tarhanası, 6. Ulusal Bahçe Bitkileri Kongresi, 4-8 Ekim 2011, Şanlıurfa.
• Çelik, H., Ağaoğlu, Y.S., Marasalı, B., Söylemezoğlu, G. ve Fidan, Y., 1998. Genel Bağcılık. Sun Fidan AŞ. Mesleki Kitaplar Serisi, No:1, 253s, Ankara.
• Dülgeroğlu, Y., Cangi, R. ve Yağcı, A. 2011. “Karaerik Üzüm Çeşidinden Doğal Bir Lezzet SARUÇ” 6. Ulusal Bahçe Bitkileri Kongresi, 168-171, Şanlıurfa.
• Eceseli, H., Değirmencioğlu, A. ve Kahraman, R. 2006. Omega Yağ Asitlerini İnsan Sağlığı Yönünden Önemi, Türkiye 9. Gıda Kongresi, Gıda Teknolojisi Derneği Yayın No 33.
• Ekinci, P., 2008. Erzincan Üzümünün (Vitis vinifera Ssp., Cimin) Farklı Dokularına Ait Ekstraktların Antioksidan Özelliklerinin İnVitro İncelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Karadeniz ve Teknik Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsi, Kimya Anabilim Dalı, Trabzon.
• Kalkan, N.N., Öz, H.M. ve Cangi, R., 2012. Saruç’un Üretim Tekniği ve Bazı Fiziksel Kimyasal Özelliklerinin Belirlenmesi, Gıda ve Yem Bilimi Teknolojisi Dergisi, 12, 17-18.
• Özçağıran, R., Ünal, A. ve Özeker, E., İsfendiyaroğlu, M., 2005, Ilıman İklim Meyve Türleri Sert Kabuklu Meyveler, Ege Üniversitesi Basım evi, İzmir, 306 s.
• Özrenk, K., Güleryüz, M., Kazankaya, A., Balta, F.M. ve Yarılgaç, T., 2005. Erzincan Yöresinden Selekte Edilmiş Ceviz (Juglans regia L.) seleksiyonlarının Bazı Kimyasal Özelliklerinin Belirlenmesi, Bahçe Ceviz, 34,1, 171-175.
• Özrenk, K., Kazankaya, A., Balta, M.F., Yılmaz, M. ve Muradoğlu, F., 2005. Erzincan’da Tohumdan Yetiştirilen Cevizlerin Meyve Özelliklerinin Tanımlanması, Bahçe Ceviz, 34, 1, 133-139.
• Ruggeri, S., Cappelloni, M., Gambelli, L., Nicoli, S. and Carnovale, E. 1998. “Chemical Composition and Nutritive Valve of Nuts Grow in Italy”, Italion Journal of Food Science, 10, 3, 243-252.
• Selek, İ., 2011. Ceviz ve Kestanede Bazı Fenolik Bileşenlerin İncelenmesi, Yüksek Lisans Tezi, Ege Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, İzmir.
• Şahin, İ. 2005. Sağlıklı Beslenmede Ceviz, Bahçe, 34, 1, 157-162.
• Türk Patent Enstitüsü ( TPE, 2016) : www.tpe.gov.tr (Ziyaret tarihi: 28/04/2016)
• Xıa, E.Q., Deng, G.F., Guo, Y.J. and Lı, H.B. 2010. “Biological Activities of Polyphenols From Grapes”, International Journal of Molecular Sciences, 11, 2, 622-646.
• Yiğit, A., Ertürk, Ü. ve Korukluoğlu, M. 2005. Fonksiyonel Bir Gıda Ceviz, Bahçe ceviz, 34, 1, 163-169.