ORTAOKULLARDA İSTENMEYEN ÖĞRENCİ DAVRANIŞLARINA İLİŞKİN ÖĞRETMEN GÖRÜŞLERİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ

Yıl 2018, Cilt: 17 Sayı: 68, 1489 - 1501, 24.10.2018

Faysal Özdaş , Burhan Akpınar

https://doi.org/10.17755/esosder.368187

Öz

Bu araştırmanın
amacı, öğretmen görüşlerine göre istenmeyen öğrenci davranışların görülme
sıklığını tespit etmektir. Araştırmada, betimsel tarama modeli kullanılmıştır.
Araştırmanın evrenini, 2012-2013 eğitim-öğretim yılında Batman ili merkez
ilçede 56 okulda görev yapan 1450 öğretmen, 
örneklemini ise, 34 okulda görev yapan 590 öğretmen oluşturmaktadır. Araştırmanın verileri, araştırmacı tarafından geliştirilen ölçekle
elde edilmiştir. Ortaokullarda
istenmeyen öğrenci davranışların görülme sıklığına ilişkin, “Bireyler Arası İlişkiler”, “Sınıf Dışı Davranışlar ve  “Zarar Verici Davranışlar” boyutlarındaki
davranışların görülme sıklığının genel olarak “Bazen” düzeyinde gerçekleştiği
belirtilmiştir. Ortaokullarda istenmeyen öğrenci davranışların görülme
sıklığına ilişkin öğretmen görüşleri arasında okul türü değişkenine göre, özel
okullarda görev yapan öğretmenler lehine anlamlı fark olduğu tespit edilmiştir.
Cinsiyet değişkenine göre, öğretmen görüşleri arasında anlamlı fak vardır. Bu
fark bu her üç boyutta da erkek öğretmenlerin lehindir.  Kıdem süresine göre, “Bireyler Arası İlişkiler” ve “Zarar Verici
Davranışlar” boyutunda istenmeyen
öğrenci davranışların görülme sıklığına ilişkin öğretmen görüşleri arasında 1-5 kıdem yılına sahip öğretmenler ile 11-15 kıdem yılına sahip
öğretmenler arasında anlamlı farklılık olduğu görülmüştür. Bu fark,  11-15 kıdem yılına sahip öğretmenlerin lehinedir.
Branş
değişkenine göre ise, öğretmen görüşleri arasında anlamlı bir farkın olmadığı
tespit edilmiştir. 

Anahtar Kelimeler

İstenmeyen davranışlar, ortaokul

EVAULATION OF TEACHERS’ VIEWS ON UNDESIRABLE STUDENT BEHAVIOURS IN MIDDLE SCHOOLS

Öz

Undesirable student behaviours are one of the main
factors that prevent effective classroom management and teachers’ works. These
behaviours prevent both student learning and formation and maintenance of
effective learning-teaching environment by teacher. The aim of this research is
to identify frequency of undesirable student behaviours according to teacher’s
views. Research is in style of the descriptive scanning model. Population of
the research is constituted by 1450 teachers from 56 schools in Batman in
2012-2013 academic year. The sample of the research is constituted by 590
teachers from 34 schools. The scale used in this research is developed by
researcher. The frequency of  undesirable
student behaviours in middle schools is “sometimes” for “interpersonal
relations” and “classroom behaviours”, and “rarely” for “harming behaviour”.
Results show significant difference in teachers’ views depending on gender,
grade and school but there is no significant difference depending on branch. In
order to decrease frequency of 
undesirable student behaviours, experts should train school
administration, teachers, students and parents, besides there should be more
opportunities for social, sport and extracurricular activities. 

Anahtar Kelimeler

Undesirable behaviours, interpersonal relations, out-of class behaviours, harming behaviours, middle school

Kaynakça

• Akpınar, B & Özdaş, F. (2012). An analysis of high school students’ misbehaviors and the punishments given (the case of Diyarbakır province). International Journal of Arts and Commerce, 1 (2), 37-47. Alkaş, B. (2010). İlköğretim öğrencileri arasındaki istenmeyen öğrenci davranışlarının incelenmesi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara. Altınel, Z. (2006). Student misbehaviour in efl classes: teachers’ and students’ perspectıves. unpublished master of arts. Çukurova University Institute of Social Studies, Adana. Aras, Ş., Günay, T., Özan, S., ve Orçın, E. (2007). İzmir ilinde lise öğrencilerinin riskli davranışları. Anatolian Journal of Psychiatry, 8, 188-196. Aydın, İ. (2008). Eğitim ve öğretimde etik (2. baskı). Ankara: Pegem Yayıncılık. Babad, E. (2009). The social psychology of the classroom. Routledge 270 Madison Ave, NewYork: Taylor&Francis e-Library. http://isbndb.com/d/publisher/taylor_francis_e_library.html (Alındığı tarih 14.10.2012). Balay R. ve Sağlam, M. (2008). Sınıf içi olumsuz davranışlara ilişkin öğretmen görüşleri. Yüzüncü Yıl Üniversitesi, Eğitim Fakültesi Dergisi. 4 (2),1-24. Başar, H. (1999). Sınıf yönetimi. İstanbul: Milli Eğitim Basımevi. Baysal, N. (2009). İlköğretim II. kademede görevli öğretmenlerin sınıfta karşılaştıkları disiplin sorunlarına, bunların nedenlerine ve çözüm yollarına ilişkin görüşleri (Diyarbakır ili örneği). Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Dicle Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Diyarbakır. Boyraz, A. (2007). İlköğretim okullarında görev yapan aday öğretmenlerin sınıfta karşılaştıkları disiplin sorunları (Kırıkkale İli Örneği). Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara. Büyüköztürk, Ş. (2011). Veri analizi el kitabı (14. baskı). Ankara: Pegem Akademi. Büyüköztürk, Ş., Çakmak, E. K., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş. ve Demirel F. (2010). Bilimsel araştırma yöntemleri (5. baskı). Ankara, Pegem Akademi. Cemaloğlu, N. (2007). Disiplin ile ilgili kavramlar, ilkeler ve uygulamalar. Millî Eğitim, (175), 8-23. Charlton, T. and Kenneth D. (1993). Ensuring schools are fit for the future. Managing Misbehaviour in Schools (3-16). (Ed.Tony Charlton and Kenneth David). London: 11 New Fetter Lane, EC4P 4EE. Çapri, B., Balcı, A. ve Çelikkaleli Ö. (2010). İlköğretim öğretmenlerinin sınıf içi istenmeyen davranışlara ilişkin görüşlerinin karşılaştırılması. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 6 (2), 89-102. Demirhan Harmanda, E. (2011). Ankara il merkezinde görev yapan okul öncesi eğitimi öğretmenlerinin tükenmişlik düzeyleri ile çocuklarda görülen istenmeyen davranışları değerlendirmeleri arasındaki ilişkinin incelenmesi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara. Durmuş, E., ve Gürgan, U. (2005). Lise öğrencilerinin şiddet ve saldırganlık eğilimleri. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 3 (3). 1-17. Ercan, L. (2009). Sınıfta istenmeyen davranışların yönetimi. Leyla Küçükahmet (Editör). Sınıf yönetimi (s. 193-220). Ankara: Pegem Akademi. Ergün, M. ve Yüksel, A. (2005). Sınıfta istenmeyen öğrenci davranışları ve çözüm yolları. Yasadıkça Eğitim, (88), 11–16. Gökduman, G. (2007). Sınıf yönetiminde istenmeyen öğrenci davranışlarının resmi ilköğretim okulları ve özel ilköğretim okullarında mukayeseli incelenmesi (Kayseri ili örneği). Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kayseri. İpşir, D. (2002). Sınıf yönetiminde; öğrencilerle sağlıklı iletişim kurabilmenin ve olumlu sınıf ortamı yaratmanın rolleri. Milli Eğitim Dergisi, (153-154). https://dhgm.meb.gov.tr/yayimlar/dergiler/Milli_Egitim_Dergisi/153-154/ipsir.htm#top İndirilme tarihi 18.12.2017. Kapucuoğlu Tolunay, A. (2008). Sınıf öğretmenlerinin sınıfta karşılaştıkları istenmeyen öğrenci davranışları ve bu davranışlara karşı kullandıkları baş etme yöntemleri. Yüksek lisans tezi, Uludağ Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Bursa. Karakaş Neyişçi, B. (2005). İlköğretim birinci kademe öğrencilerinde gözlenen istenmeyen davranışlar ve öğretmenlerin bunlarla başa çıkma yöntemleri. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Manisa. Kazu, H. (2007). Öğretmenlerin sınıfta istenmeyen davranışların önlenmesi ve değiştirilmesine yönelik stratejileri uygulama durumları. Milli Eğitim Dergisi, (175), 57-66. Kılıç Özmen, Z. (2009). İlköğretim öğretmenlerinin duygusal zekâ düzeyleriyle öğrencilerin istenmeyen davranışlarını algılamaları ve başa çıkma yöntemleri arasındaki ilişki. Yayımlanmamış doktora tezi, Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul. Kırbaş, Ş., Taşmektepligil, Y., Üstün, A. (2007). Ortaöğretimde gençleri şiddete yönelten nedenler ve şiddeti engellemede spor aktivitelerinin rolünün incelenmesi: Amasya ili örneği. Spormetre Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, (4), 177-185. Korkmaz, İ. (2002). İstenmeyen davranışların önlenmesi, Zeki Kaya (Editör). Sınıf Yönetimi (s. 175-193). Ankara: Pegem Yayıncılık. Kutlu, E. (2006). Sınıf öğretmenlerinin görüşlerine göre sınıf yönetiminde davranış düzenleme sürecinin değerlendirilmesi (Kayseri ili örneği). Yayımlanmamış yüksek Lisans Tezi. Erciye Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. Kayseri Marzano, R. J., Marzano, J. S. ve Pickering, D. J. (2008). Etkili sınıf yönetimi stratejileri. (Çev. Sibel Sakacı) İstanbul. Redhouse Eğitim Kitapları. MEB. (2003). Millî Eğitim Bakanlığı İlköğretim Kurumları Yönetmeliği. Resmi Gazete, 21/7/2012-28360. Özbebit, G. (2007). İngilizce öğretmenlerinin karşılaştıkları istenmeyen öğrenci davranışları, kullandıkları sınıf yönetim teknikleri ve kullanım sıklıkları (Kayseri ili örneği). Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kayseri. Özer, G. (2009). Öğretmen adaylarının sınıf içinde gözlemledikleri istenmeyen öğrenci davranışları ve bu davranışlarla baş etmede kullanılabilecek stratejilere ilişkin görüşleri. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Zonguldak Karaelmas Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. Zonguldak. Özdemir, T. (2009). İstenmeyen öğrenci davranışlarının görülme sıklığı ile öğretmenlerin tükenmişlik düzeyleri arasındaki ilişki. Yayımlanmamış doktora tezi. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Bolu. Özsoy, O. (2005). Etkin eğitim (4. baskı). İstanbul: Hayat Yayınları. Öztürk, B. (2011). Sınıfta istenmeyen davranışların önlenmesi ve giderilmesi. Emin Karip (Editör). Sınıf yönetimi (s.149-191). Ankara. Pegem Akademi. Pehlivan, H. (2008). Etkili öğretim için öğretmen davranışları. Ankara: Asil Yayın Dağıtım. Sadık, F. (2006). Öğrencilerin istenmeyen davranışları ve bu davranışlarla bas edilme stratejilerinin öğretmen, öğrenci ve veli görüşlerine göre incelenmesi ve güvengen disiplin modeli temele alınarak uygulanan eğitim programının öğretmenlerin bas etme stratejilerine etkisi. Yayımlanmamış doktora tezi, Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Adana. Sarıtaş, M. (2006). Öğretmen adaylarının değerlendirmelerine göre sınıfta istenmeyen öğrenci davranışın değiştirmek ve düzeltmek amacıyla yararlanılan stratejiler. Uludağ Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 19 (1), 167-186. Sezgin, F. ve Duran E. (2010). İlköğretim okulu öğretmenlerinin öğrencilerin istenmeyen davranışlarına yönelik önleme ve müdahale yöntemleri. Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 30 (1), 147-168. Sönmez, V. (2009). Sevgi eğitimi. Ankara: Anı Yayıncılık. Şahin, O. (2005). İlköğretim okulları birinci kademe 5. sınıf öğrencilerinin istenmeyen davranışların görülme derecesi ve bu davranışlara ilişkin öğretmenlerin kullandıkları çözüm stratejileri. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Abant izzet Baysal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Bolu. Taşçı, F. (2011). Anadolu liseleri ingilizce derslerinde konuşma ve dinleme becerilerinin kazandırılmasına yönelik etkinliklerde karşılaşılan istenmeyen öğrenci davranışlarının incelenmesi: öğretmen ve öğrenci algıları (Kayseri ili örneği). Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Erciyes Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Kayseri. Türnüklü, A., Zoraloğlu, Y., Gemici, Y. (2001). İlköğretim okullarında okul yönetimine yansıyan disiplin sorunları. Eğitim Yönetimi, 7 (27), 417-441. Uzbaş, A., Kabasakal, Z. (2010). İlköğretim okullarında saldırganlık ve şiddet davranışlarının yaygınlığı. İlköğretim Online, 9 (1): 93-105. Yahaya, A., Ramli, J., Hashim, S., Ibrahim, M. A., Abd Rahman, R. R. R. and Yahaya, N. (2009). Discipline problems among secondary school students in johor bahru, malaysia. European Journal of Social Sciences. 11 (4), 659- 675. Yiğit, B. (2010). Sınıfta disiplin ve öğrenci davranışının yönetimi. Mehmet Şişman ve Selahattin Turan (Editörler:) Sınıf yönetimi (s. 77-91). Ankara: Pagem A Yayıncılık. Yuan, X. and Che L. (2012). How to deal with student misbehaviour in the classroom?. Journal of Educational and Developmental Psychology. 2 (1), 143-150. Yüksel, A. (2005). İlköğretim I. kademe 1., 2. ve . 3 sınıflarda istenmeyen öğrenci davranışlarına iliksin öğretmen gözlem ve görüşleri. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Afyon.