Perspectives of Science and Mathematics Teachers on the Teaching Profession Law

Yıl 2024, Cilt: 7 Sayı: 3, 198 - 213, 01.11.2024

Hasan Bakırcı , Zeliha Ada Arslan , Umit Demiral

Öz

The implementation of the Teaching Profession Law (TPL) has sparked significant discussions. These discussions primarily stem from the lack of sufficient stakeholder input in the preparation of the Teacher Profession Law (TPL), the absence of defined career stages, the inability to resolve the economic issues facing teachers, and the deepening of discrimination and inequality among teachers. It is observed that these discussions are particularly concentrated on the constraints of the TPL. Therefore, it is considered that an evaluation of the TPL by teachers provide valuable insights for lawmakers and contribute to addressing the law’s limitations. In this context, the aim of this study is to examine the views and awareness of science and mathematics teachers working in a province in the Eastern Anatolia Region of Turkey regarding the TPL. This study is designed as a case study, one of the qualitative research methods, aiming to identify teachers' opinions. The participants of the study consist of a total of ten teachers, including six science teachers and four mathematics teachers, who are employed in state schools located in the provincial center. A semi-structured interview form developed by the researchers was utilized for data collection. The data obtained were analyzed through content analysis. Teachers have highlighted improvements in personal rights, the presence of career steps, and the legal protection of the teaching profession as positive aspects of the TPL. Participants have noted that the duration between career steps—teacher, expert teacher, and head teacher—is excessively long. They suggested that career advancement should be based on professional seniority. Furthermore, it has been concluded that there is a desire for the reorganization of the TPL in terms of appointments, personal rights, the examination system, and title differences. During the revision process of the Teacher Profession Law (TPL), it is essential to ensure the preservation of teachers' rights and dignity. Additionally, it is advised that through various platforms, provincial department heads should be encouraged to make suggestions by taking into account the collective opinions of departmental teachers.

Anahtar Kelimeler

Teaching profession law, science teachers, mathematics teachers, career steps

Fen ve Matematik Öğretmenleri Gözünden Öğretmenlik Meslek Kanunu

Öz

Öğretmenlik Meslek Kanunu’nun (ÖMK) uygulamaya koyulması tartışmaları beraberinde getirmiştir. Bu tartışmaların temelinde, ÖMK’nin hazırlanmasında paydaşlarının yeterli görüşlerinin alınmaması ve kariyer basamaklarının tanımlanmaması, öğretmenlerin ekonomik sorunlarına çözüm üretememesi, öğretmenler arasındaki ayrımcılığı ve eşitsizliği derinleştirmesi gibi birçok sınırlılıkları olduğu söylenebilir. Bu tartışmaların özellikle ÖMK'nin sınırlılıkları üzerinde yoğunlaştığı görülmektedir. Bundan dolayı ÖMK’nin öğretmenler tarafından değerlendirilmesi kanun yapıcılarına ve ÖMK’nin sınırlılıklarının giderilmesine katkı sağlayacağı düşünülmektedir. Bu bağlamda çalışmanın amacı, Türkiye’nin Doğu Anadolu Bölgesi’ndeki bir ilde çalışmakta olan fen bilimleri ve matematik öğretmenlerinin ÖMK’ye yönelik görüşlerini ve bu kanun hakkındaki farkındalıklarını incelemektir. Bu çalışma öğretmen görüşlerini saptamak amacıyla nitel araştırma yöntemlerinden biri olan durum çalışması olarak tasarlanmıştır. Araştırmanın katılımcıları; il merkezinde yer alan, devlete bağlı okullarda görev yapan altı fen bilimleri ve dört matematik öğretmeni olmak üzere toplam 10 öğretmenden oluşmaktadır. Verilerin toplanması amacıyla araştırmacılar tarafından geliştirilen yarı yapılandırılmış görüşme formu kullanılmıştır. Çalışmada elde edilen veriler içerik analizi yöntemiyle çözümlenmiştir. Bulgulara bakıldığında katılımcılar ÖMK’nin olumlu yanları olarak; özlük haklarının iyileşmesi, kariyer basamaklarının olması ve öğretmenlik mesleğinin yasal güvence altına alınması olarak dile getirmişlerdir. Katılımcılar ÖMK’nin sınırlılıkları olarak; öğretmen, uzman öğretmen ve başöğretmen kariyer basamakları arasındaki sürenin çok uzun olduğunu belirtmişlerdir. Katılımcılar ÖMK hakkında öneri olarak; kariyer basamaklarında yükselmenin mesleki kıdem yılına göre yapılması gerektiğini belirtmişlerdir. Araştırmada katılımcıların ÖMK’nin tayin, özlük hakları, sınav sistemi ve unvan farklılıkları gibi konuların yeniden düzenlenmesini istedikleri sonucuna ulaşılmıştır. ÖMK'nin güncellenmesi sürecinde, öğretmenlerin hak ve itibarlarının korunmasına özen gösterilmesi ve çeşitli platformlar aracılığıyla il zümre başkanlarının, zümre öğretmenlerinin ortak görüşlerini dikkate alarak önerilerde bulunmasının sağlanması önerilmektedir.

Anahtar Kelimeler

Öğretmenlik meslek kanunu, fen bilimleri öğretmenleri, matematik öğretmenleri, kariyer basamakları.

Etik Beyan

Bu çalışmanın, özgün bir çalışma olduğunu; çalışmanın hazırlık, veri toplama, analiz ve bilgilerin sunumu olmak üzere tüm aşamalarından bilimsel etik ilke ve kurallarına uygun davrandığımızı; bu çalışma kapsamında elde edilmeyen tüm veri ve bilgiler için kaynak gösterdiğimizi ve bu kaynaklara kaynakçada yer verdiğimizi; kullanılan verilerde herhangi bir değişiklik yapmadığımızı, etik görev ve sorumluluklara riayet ettiğimizi beyan ederiz. Herhangi bir zamanda, çalışmayla ilgili yaptığımız bu beyana aykırı bir durumun saptanması durumunda, ortaya çıkacak tüm ahlaki ve hukuki sonuçlara razı olduğumuzu bildiririz.

Kaynakça

• Aksan, A., Gökmen, O. ve Demir, H. İ. (2023). Öğretmenlerin kariyer basamaklarına ilişkin görüşleri. TURAN: Stratejik Araştırmalar Merkezi, 15(57), 227-232. http://dx.doi.org/10.15189/1308-8041
• Altan, M. Z. ve Özmusul, M. (2022). Geleceğin Türkiye’sinde öğretmen refahı: Öğretmenlik meslek kanununun kayıp parçası. Ahmet Keleşoğlu Eğitim Fakültesi Dergisi, 4(1), 24-42. http://dx.doi.org/10.38151/akef.2022.2
• Aydın, B. (2007). Öğretmenlik mesleğindeki kariyer basamaklarına ilişkin öğretmen görüşleri ve bu görüşlerin bireysel değişkenlere göre incelenmesi [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Dokuz Eylül Üniversitesi.
• Bakırcı, H., Liçen, M. B. ve Demiral, U. (2024). Matematik öğretmenlerinin öğretmenlik meslek kanunu hakkındaki görüşleri. Journal of Computer and Education Research, 12(23), 241-264. https://doi.org/10.18009/jcer.1422561
• Bakırcı, H., Özkan, Y. ve Özdemir, C. (2023). Öğretmenlik meslek kanunu hakkında sınıf öğretmenlerinin görüşleri. E-Uluslararası Eğitim Araştırmaları Dergisi, 14(4), 325-343. http://dx.doi.org/10.19160/e-ijer.1302529
• Canatan-Doğan, N. (2022). Öğretmenlik Meslek Kanunu’na yönelik öğretmen ve yönetici görüşleri [Tezsiz yüksek lisans bitirme projesi]. Pamukkale Üniversitesi.
• Cantürk, G. (2021). Öğretmenlerin karşılaştıkları ekonomik sorunlar ve maaş artışı talepleriyle ilgili görüşleri: Twitter analizi. Maarif Mektepleri Uluslararası Eğitim Bilimleri Dergisi, 5(2), 202-223. https://doi.org/10.46762/mamulebd.991380
• Çelikten, M. (2008). Öğretmenlik mesleğinde yeni model arayışları. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 19, 189-195.
• Çelikten, M. Şanal, M. ve Yeni, Y. (2005). Öğretmenlik mesleği ve özellikleri. Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 2(19), 207-237.
• Çepni, S. (2021). Araştırma ve proje çalışmalarına giriş. 9. baskı. Celepler.
• Demir, A. M., Sezgin, F. ve Çalık, T. (2024). Öğretmenlik mesleğinin sosyal statüsünün geliştirilmesi bağlamında öğretmenlik meslek kanununun incelenmesi. Kapadokya Eğitim Dergisi, 5(1), 135-150. https://doi.org/10.69643/kaped.1445191
• Demir, F. B., Öteleş, Ü. U., Zırhlı, K. ve Şahin, A. (2023). Öğretmenlik meslek kanunu’na yönelik öğretmen görüşlerinin incelenmesi. Dicle Üniversitesi Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi, (44), 144-162. http://dx.doi.org/10.14582/DUZGEF.2023.216
• Demir, S. B. (2011). Öğretmen kariyer basamakları uygulamasının öğretmenler tarafından değerlendirilmesi. Eğitim ve İnsani Bilimler Dergisi: Teori ve Uygulama, 2(3), 53-80.
• Dönmez-Yapucuoğlu, M. ve Eryılmaz-Ballı, F. (2022). The comparative analysis of teaching profession laws in Turkey, Germany, China, Canada and Singapore. Eurasian Journal of Teacher Education, 3(3), 250-266.
• Ertan-Kantos, Z. (2021). Öğretmenlik mesleğinin itibarı ile ilgili öğretmen görüşleri. E- Kafkas Eğitim Araştırmaları Dergisi, 8, 682-703. https://doi.org/10.30900/kafkasegt.983200
• Garrett, T. (2008). Student-centered and teacher-centered classroom management: A case study of three elementary teachers. The Journal of Classroom Interaction, 43(1), 34-47. https://www.jstor.org/stable/23869529
• Genç, Y. ve Balyer, A. (2023). Öğretmenlik meslek kanununa ilişkin okul yöneticisi ve öğretmen görüşlerinin incelenmesi. Turkish Studies-Education, 18(1), 97-121. https://doi.org/10.7827/TurkishStudies.66432
• Gül, İ. ve Güngör, C. (2022). Öğretmenlik meslek kanununa ilişkin öğretmen görüşleri. Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 19(3), 1098-1123. https://doi.org/10.33711/yyuefd.1090770
• Gökmen, E. ve Kurum-Tiryakioğlu, G. (2024). Kariyer basamaklarının özlük haklarına etkisi üzerine öğretmen görüşleri. Eğitim Yansımaları, 8(1), 91-106.
• Gümüşeli, A. (2005). Öğretmenlikte kariyer sistemine yapılan eleştiriler. Artı Eğitim Dergisi, 9(14), 1-12.
• Gündoğdu, K. ve Kızıltaş, E. (2008). Kariyer basamaklarında yükselme sistemi ve sınavına ilişkin uzman öğretmen görüşleri. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 55, 363- 388.
• İş, A. ve Birel, F. K. (2022). Öğretmenlik meslek kanununa ilişkin öğretmen görüşlerinin değerlendirilmesi. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 21(84), 1967-1990. https://doi.org/10.17755/esosder.1141748
• Kalaycı, Ş. (2010). SPSS uygulamalı çok değişkenli istatistik teknikleri. Asil Yayın Dağıtım.
• Karagözoğlu, G. (2003). Eğitim sistemimizde öğretmen yetiştirme politikamıza genel bir bakış, Eğitimde yansımalar: VII Çağdaş Eğitim Sistemlerinde Öğretmen Yetiştirme Sempozyumu, Cumhuriyet Üniversitesi Kültür Merkezi, 10-12.
• Kurt, M. (2007). Öğretmen ve yöneticilerin “öğretmenlik kariyer basamakları uygulamasına yükledikleri anlamlar [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Niğde Üniversitesi.
• Merriam, S. B., & Grenier, R. S. (2019). Qualitative research in practice: Examples for discussion and analysis. John Wiley & Sons.
• Miles, M, B., & Huberman, A. M. (1994). Qualitative data analysis: An expanded Sourcebook. (2nd Ed). Sage.
• Özan-Boydak, M. ve Kaya, K. (2009). İlköğretim kurumlarında görev yapan öğretmen ve yöneticilerin kendilerini yenileme ve kariyer basamaklarında yükselme sistemi ile ilgili görüşleri. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 19(1), 97-112.
• Özdemir, T. Y., Doğan, A. ve Demirkol, M. (2022). Öğretmenlik kariyer basamakları hakkında öğretmen görüşleri. Uluslararası Sosyal Alan Araştırmaları Dergisi, 2(11), 53-67.
• Patton, M. Q. (2014). Qualitative research & evaluation methods: Integrating theory and practice. Sage publications. T.C. Resmî Gazete. (2022). Öğretmenlik meslek kanunu. 14 Şubat 2022, Sayı: 31750, Cumhurbaşkanlığı İdari İşler Başkanlığı Hukuk ve Mevzuat Genel Müdürlüğü, Ankara.
• Ulusoy, K., İşçi, T. G. ve Erkuş, B. (2024). Öğretmenlik meslek kanununa ilişkin öğretmen görüşleri. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim Dergisi, 13(1), 335-348. https://doi.org/10.7884/teke.1385561
• URL-1. (2017). Öğretmenlik mesleği genel yeterlilikleri. https://oygm.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/2017_12/11115355_YYRETMENLYK_MESLEYY_GENEL_YETERLYKLERY.pdf adresinden 07.11.2023 tarihinde alınmıştır.
• URL-2. (2015). Milli eğitim bakanlığı öğretmen atama ve yer değiştirme yönetmeliği. https://www.mevzuat.gov.tr/mevzuat?MevzuatNo=20694&MevzuatTur=7&MevzuatTertip=5 adresinden 07.11.2023 tarihinde alınmıştır.
• URL-3. (2003). Ulusal bilim ve teknoloji politikaları 2003-2023 strateji belgesi. https://www.tubitak.gov.tr/tubitak_content_files/vizyon2023/Vizyon2023_Strateji_Belgesi.pdf adresinden 13.11.2023 tarihinde alınmıştır.
• Varkey GEMS Foundation. (2013). Teacher Status Index.