Kelime İlişkilendirme Testi ile Fen Bilgisi Öğretmenlerinin Bilimin Doğasına İlişkin Sahip Oldukları Kavramların İncelenmesi

Yıl 2020, Cilt: 40 Sayı: 1, 113 - 137, 30.04.2020

Betül Timur , Nagihan İmer Çetin , Serkan Timur , Oktay Aslan

https://doi.org/10.17152/gefad.600942

Cited By: 1

Öz

Bu çalışmada fen bilgisi öğretmenlerinin bilimin doğası
hakkında sahip oldukları kavramlarının kelime ilişkilendirme testi kullanılarak
araştırılması amaçlanmıştır. Çalışma TÜBİTAK 2229 çalıştayı esnasında
Türkiye’nin farklı illerinden projeye katılan 34 fen bilgisi öğretmeni ile
gerçekleştirilmiştir. Çalışmanın verileri kelime ilişkilendirme testi (KİT)
kullanılarak toplanmıştır. KİT’de anahtar kelimeler olarak bilim, bilim insanı,
bilimsel bilgi, bilimsel yöntem, bilimin doğası, teori, kanun, deney, gözlem,
kanıt, teknoloji ve yaratıcılık kelimeleri kullanılmıştır. Öğretmenlerin her
anahtar kavram için ürettikleri cevap kelimeler doğrultusunda bir frekans
tablosu oluşturulmuştur. Frekans tablosuna bağlı olarak geliştirilen kavram
ağlarında kesme noktası tekniğinden yararlanılmıştır. Çalışma sonucunda fen
bilgisi öğretmenlerinin bilimin doğası hakkında kavramlarının geniş bir alana
yayıldığı ancak öğretmenlerin bu kavramlar arasında ilişki kurmakta
zorlandıkları tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Kelime ilişkilendirme testi, Bilimin Doğası, Fen bilgisi öğretmeni, Fen eğitimi

Kaynakça

• Abd-El-Khalick, F. (2001). Embedding nature of science instruction in preservice elementary science courses: Abandoning scientism, but... Journal of Science Teacher Education, 12(3), 215-233.
• Abd-El-Khalick, F., & Akerson, V. L. (2004). Learning about nature of science as conceptual change: Factors that mediate the development of preservice elementary teachers’ views of nature of science. Science Education, 88(5), 785-810.
• Abd-El-Khalick, F., Boujaoude, S. (1997). An exploratory study of knowledge base for science teaching. Journal of Research in Science Teaching, 34(7), 673– 699.
• Altun Yalçın, S., Kahraman, S., Açışlı, S., & Yılmaz, Z.A. (2010). Fen bilgisi öğretmen adaylarının bilimin doğası konusundaki görüşlerinin tespit edilmesi. EÜFBED-Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 3(2), 181-197.
• Aslan, O. & Taşar, M. F. (2013). Fen öğretmenlerinin bilimin doğası görüşleri ve öğretimleri nasıldır? Bir sınıf içi araştırması. Eğitim ve Bilim, 38(167), 65-80.
• Aslan, O., Yalçın, N., & Taşar, M. F. (2009). Fen ve teknoloji öğretmenlerinin bilimin doğası hakkındaki görüşleri. Ahi Evran Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 10(3), 1-8.
• Ayaz, E., Karakaş, H. ve Sarıkaya, R. (2016). Sınıf Öğretmeni Adaylarının Nükleer Enerji Kavramına Yönelik Düşünceleri: Bağımsız Kelime İlişkilendirme Örneği. Cumhuriyet Üniversitesi Fen Fakültesi Fen Bilimleri Dergisi, 37, 42-54.
• Aydemir, S., Kazanç, S. & Karakaya Cırıt, D. (2017). Fen bilgisi öğretmen ve öğretmen adaylarının bilimin doğasına ilişkin görüşlerinin araştırılması. Turkish Journal of Educational Studies, 3 (3), 2458-8210.
• Bahar, M. ve Özatlı, N.S. (2003). Kelime iletişim test yöntemi ile lise 1. sınıf öğrencilerinin canlıların temel bileşenleri konusundaki bilişsel yapılarının araştırılması. Balıkesir Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 5 (1), 75-85.
• Bahar, M., Johnstone, A.H. &Sutcliffe, R.G. (1999). Investigation of students’ cognitive structure in elementary genetics through word association tests. Journal of Biological Education, 33, 134-141.
• Bayır, E. (2016). Fen Bilimleri Öğretmenlerinin Bilimin Doğasına İlişkin Görüşleri: Bilişsel Harita Örneği. Kastamonu Eğitim Dergisi, 24 (3), 1419-1436
• Bilen, K. (2012). Bilimin doğası dersinde örnek bir uygulama: Kart değişim oyunu. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 9(18), 173-185.
• Creswell, J. W. (2007). Qualitative inquiry & research design: Choosing among five approaches (2. Baskı). USA: SAGE Publications.
• Çil, E. & Çepni, S. (2012). Kavramsal değişim yaklaşımı, doğrudan yansıtıcı yaklaşım ve milli eğitim bakanlığı ders kitabının bilimin doğası üzerine görüşler ve Işık ünitesindeki kavramsal değişim üzerine etkileri. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 12(2), 1089-1116.
• Doğan N., Çakıroğlu J., Çavuş S., Bilican K. & Arslan O. (2011). Öğretmenlerin Bilimin Doğası Hakkındaki Görüşlerinin Geliştirilmesi: Hizmetiçi Eğitim Programının Etkisi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 40 127-139.
• Driver, R., Leach, J., Millar, R. & Scott, P. (1996). Young People's Images of Science. Buckingham, UK: Open University Press.
• Ekici, G. & Kurt, H. (2014). Öğretmen adaylarının “Aids” kavramı konusundaki bilişsel yapıları: bağımsız kelime ilişkilendirme testi örneği. Türkiye Sosyal Araştırmalar Dergisi. 18 (3), 267-307.
• Erdoğan, R. (2004). Investigation of The Preservice Science Teachers’ Views on Nature of Science. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ortadoğu Teknik Üniversitesi, Ankara.
• Göksu, V., Aslan, O., Özel, M., & Şenel Zor, T. (2016). Açık-düşündürücü ve tarih temelli öğretimin fen bilimleri öğretmen adaylarının bilimin doğası anlayışları üzerindeki etkisi. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 13(34), 313-327.
• Gül, Ş., & Erkol, M. (2016). Fen bilgisi öğretmeni adaylarının bilimsel bilginin doğası anlayışlarının incelenmesi. Kuramsal Eğitimbilim Dergisi [Journal of Theoretical Educational Science], 9(4), 642-661.
• Holbrook, J., & Rannikmae, M. (2007). Nature of science education for enhancing scientific literacy. International Journal of Science Education, 29(11), 1347-1362.
• İmer Çetin, N. (2013). Fen bilgisi öğretmen adaylarının bilimin doğası anlayışlarının geliştirilmesinde hipermedyanın kullanılması: Özdüzenleme faktörünün incelenmesi. Yayınlanmamış Doktora Tezi, Gazi Üniversitesi, Ankara.
• İmer Çetin, N. & Taşar, M. F. (2015). Using concept maps to determine pre service science teachers views about the nature of science. Journal of Theory & Practice in Education (JTPE), 11 (4), 1185-1206.
• Karışan, D. & Cebesoy, B.Ü . (2018). Exploration of Preservice Science Teachers’ Nature of Science Understandings. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 44, 161-177.
• Kenar, Z. (2008). Fen bilgisi öğretmen adaylarının bilimin doğası hakkındaki görüşleri. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Balıkesir Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Balıkesir.
• Küçük, M. (2006). Bilimin Doğasını İlköğretim 7. Sınıf Öğrencilerine Öğretmeye Yönelik Bir Çalışma. Yayınlanmamış Doktora Tezi, Karadeniz Teknik Üniversitesi, Trabzon.
• Lederman, N.G. (1992) Students’ and teachers’ conceptions of the nature of science: a review of the research. Journal of Research in Science Teaching, 29, 331-359.Milli Eğitim Bakanlığı (MEB). (2005). İlköğretim 6. ve 7. ve 8. sınıf fen ve teknoloji dersi öğretim programları. Milli Eğitim Bakanlığı Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığı. Ankara.
• Michaels, S., Shouse, A.W., & Schweingruber, H.A. (2008). Ready, set, science!: Putting research to work in K-8 classrooms. Washington, DC: National Academies Press.
• National Research Council (1996). National Science Education Standards. National Academy Press: Washington, DC.
• National Science Teacher Association (1982). Science-Technology-Society: Science Education for the 1980s .Washington, DC: NSTA.
• Norris S.P., & Phillips, L.M. (2003). How literacy in its fundamental sense is central to scientific literacy. Science Education, 87, 224-240.
• Orum, A. M., Feagin, J. R. & Sjoberg, G. (1991). Introduction: The nature of the case study. In a case for the case study, edited by Joe R. Feagin. Anthony M. Orum, Gideon Sjoberg. 1-26. Chapel Hill. University of North Carolina Press.
• Oyman, N.Y. (2002).İlköğretim Fen Bilgisi Öğretmenlerinin Bilimin Doğası Hakkındaki Anlayışlarının Tespiti. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi, İstanbul.
• Özdemir G. (2007). The effects of the nature of science beliefs on science teaching and learning. Fac Educ J. 2, 355‒372.
• Polat, M . (2018). Bilimin Doğası Hakkındaki Görüşlerin Kısa Hikâyeler Yöntemiyle Değerlendirilmesi: Fen Bilgisi Öğretmen Adayları Örneği. Maarif Mektepleri Uluslararası Eğitim Bilimleri Dergisi, 2 (1), 19-35.
• Sato, M. & James, P. (1999). "Nature" and "Environment" as perceived by university students and their supervisors. International Journal of Environmental Education and Information, 18 (2), 165-172.
• Seçkin, M. (2013). Sekizinci Sınıf Öğrencilerinin Bilimin Doğası Hakkındaki Görüşlerinin Belirlenmesi. Journal of Education and Humanities: Theory and Practice. 4 (7), 27-52.
• Turgut, H. (2009). Fen bilgisi öğretmen adaylarının bilimsel bilgi ve yöntem algıları. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi. 7(1), 165-184.
• Yalvaç, B. & Crawford, B. A. (2002). Eliciting prospective science teachers’ conceptions of the nature of science in Middle East Technical University (METU). Proceedings of the 2002 Annual International Conference of the Association for the Education of Teachers in Science in Ankara.
• Yenice, N , Özden, B , Balcı, C . (2015). Fen Bilgisi ve Sınıf Öğretmeni Adaylarının Bilimin Doğasına Yönelik Görüşlerinin İncelenmesi. Erzincan Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 17 (1), 237-281.
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2016). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.