Yönetici Kibri ve Presenteizm Arasındaki İlişkinin İncelenmesi (Bir Devlet Üniversitesi Örneği)

Yıl 2022, Cilt: 42 Sayı: 2, 1303 - 1336, 29.08.2022

Bertan Akyol , Hasan Ulvi Evren

https://doi.org/10.17152/gefad.1126545

Öz

Bu çalışma, bir devlet üniversitesinin farklı birimlerinde görev yapmakta olan araştırma ve öğretim görevlilerinin yönetici kibri ve presenteizm (işte var olmama) algıları arasındaki ilişkiyi ortaya koymayı amaçlamaktadır. Nicel yöntemde yürütülen bu araştırmanın evrenini bir devlet
üniversitesinin farklı akademik birimlerinde çalışmakta olan 952 öğretim elemanı oluşturmaktadır. Evrene öğretim üyeleri dâhil edilmemiş, yalnızca üniversitede akademik
hiyerarşinin en altında bulunan araştırma görevlileri (556 kişi) ve öğretim görevlileri (396 kişi) dâhil edilmiştir. Araştırmanın örneklemi oransız eleman örnekleme yöntemi ile seçilen 306 öğretim elemanından oluşmuştur. Araştırmada, öğretim elemanlarının yönetici kibri algılarını belirlemek için “Yönetici Kibri Ölçeği” ve presenteizm algılarını belirlemek için de “Presenteizm Ölçeği” kullanılmıştır. Veriler parametrik testlerle analiz edilmiştir. Araştırmanın bulgularına göre öğretim elemanlarının yönetici kibri algıları orta düzeyde çıkarken, presenteizm algıları ise düşük düzeyde saptanmıştır. Öğretim elemanlarının yönetici kibri algıları ile akademik unvan,
eğitim durumu ve medeni durum değişkenleri arasında anlamlı bir farklılık bulunmazken; cinsiyet, yaş ve üniversitedeki kıdem değişkenleri arasında anlamlı bir farklılık bulunmuştur.
Öğretim elemanlarının presenteizm algıları ile cinsiyet, akademik unvan, eğitim durumu ve medeni durum değişkenleri arasında anlamlı bir farklılık bulunmazken; yaş ve üniversitedeki kıdem değişkenleri arasında anlamlı bir farklılık bulunmuştur. Yapılan korelasyon analizi sonucunda öğretim elemanlarının yönetici kibri ile presenteizm algıları arasında pozitif yönlü ve orta düzeyde bir ilişki olduğu belirlenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Yönetici kibri, Presenteizm, Araştırma görevlileri, Öğretim görevlileri

Teşekkür

Herkese teşekkürler

Examining the Relationship Between Administrative Arrogance and Presenteism (A State University Example)

Öz

This study aims to reveal the relationship between the perceptions of administrative arrogance and presenteeism of research assistants and lecturers working in different units of a state university. The population of this research, which was carried out with the quantitative method, consists of 952 lecturers working in different units. Professors, associate professors and assistant
professors were not included in the population, only research assistants (556 people) and lecturers (396 people) who were at the bottom of the academic hierarchy at the university were included. The sample of the study consisted of 306 lecturers selected by the simple random sampling method. In the study, the "Administrative Arrogance Scale" was used to determine the perceptions of the administrators' arrogance and the "Presenteism Scale" was used to determine the perceptions of presenteeism. According to the findings, while the perceptions of the administrators' arrogance of the instructors were at a moderate level, their perceptions of
presenteeism were at a lower level. While there was no significant difference between the perceptions of the academic staff's administrative arrogance and the variables of academic title, educational status and marital status; a significant difference was found between the variables of gender, age and seniority at the university. While there was no significant difference between the
presenteeism perceptions of the instructors and the variables of gender, academic title, educational status and marital status; A significant difference was found between the variables of age and seniority at the university. As a result of the correlation analysis, it was determined that
there was a positive and moderate relationship between the administrative arrogance of the instructors and their perceptions of presenteeism.

Anahtar Kelimeler

Administrative arrogance, Presenteeism, Research assistants, Lecturers

Kaynakça

• Ambrose, M. L., Seabright, M. A., & Schminke, M. (2002). Sabotage in the workplace: The role of organizational injustice. Organizational behavior and human decision processes, 89(1), 947-965
• Aronsson, G., Gustafsson, K., & Dallner, M. (2000). Sick but yet at work. An empirical study of sickness presenteeism. Journal of Epidemiology & Community Health, 54(7), 502-509.
• Basım, H. N. ve Şeşen, H. (2006). Mesleki tükenmişlikte bazı demografik değişkenlerin etkisi: Kamu’da bir araştırma. Ege Academic Review, 6(2), 15-23.
• Bayar, A. (2016). Eğitim kurumlarında presenteizm’in azaltılmasında ödüllendirmenin rolü (Yayımlanmış Yüksek Lisans Tezi). Bahçeşehir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Baysal, İ. A., Baysal, G., Aksu, G. ve Aksu, N. (2014). Presenteeism (İşte varolmama sorunu) ile örgütsel bağlilik arasindaki ilişki: Adnan Menderes Üniversitesi akademik personeli üzerinde bir uygulama. Ejovoc (Electronic Journal of Vocational Colleges, 4(3), 134-152.
• Bierla, I., Huver, B., & Richard, S. (2011). Presenteeism at work: the influence of managers. International Journal of Business and Management Studies, 3(2), 97-107.
• Borden, L., Levy, P. E., & Silverman, S. B. (2018). Leader arrogance and subordinate outcomes: The role of feedback processes. Journal of Business and Psychology, 33(3), 345-364.
• Bozacı, İ., Çiftçi, G. E. ve Gürer, A. (2018). Algılanan yönetici kibrinin, satış elemanlarının tükenmişlik ve işten ayrılma niyeti üzerindeki etkisine yönelik bir alan araştırması. Hitit Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 11(1), 205-226
• Can, A. (2014). SPSS ile bilimsel araştırma sürecinde nicel veri analizi (Üçüncü Baskı). Ankara: Pegem Akademi
• Cleary, M., Walter, G., Sayers, J., Lopez, V., & Hungerford, C. (2015). Arrogance in the workplace: Implications for mental health nurses. Issues in mental health nursing, 36(4), 266 271.
• Cohen-Charash, Y., & Spector, P. E. (2001). The role of justice in organizations: A meta- analysis. Organizational behavior and human decision processes, 86(2), 278-321.
• Coşkun, Ö. Y. (2012). İki iş yerinde işe devamsızlık ve kendini işe verememede etkili faktörlerin değerlendirilmesi (Doktora Tezi). Ankara Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Curran, C. & Fitzpatrick, T. (2014). Could this be the year to claim the corner office? Nursing Economics, 32(1), 49–50.
• Çiftçi, B. (2010). İşte var ol (ama) ma sorunu ve işletmelerin uygulayabileceği çözüm önerileri. Çalışma ve Toplum Dergisi, 1(1), 153-174.
• Çoban, H. ve İrmiş, A. (2018). Yöneticilerde narsisizm üzerine bir araştırma. Uluslararası Yönetim İktisat ve İşletme Dergisi, 14(1), 123-146.
• D'Abate, C. P., & Eddy, E. R. (2007). Engaging in personal business on the job: Extending the presenteeism construct. Human Resource Development Quarterly, 18(3), 361-383.
• Dost, M. T. ve Cenkseven, F. (2007). Devlet ve vakıf üniversitelerinde çalışan öğretim elemanlarının mesleki sorunları. Journal of the Cukurova University Institute of Social Sciences, 16(2).
• Erbaş, K. ve Yeşiltaş, M. (2017). Presenteizm ile duygusal bağlılık arasındaki ilişki: Seyahat acentaları üzerine bir uygulama. Çukurova Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 21(1), 121-135.
• Esen, Ü. B. (2020). Liderlikte kibir ve aşırı pozitiflik: Bir literatür incelemesi. İş ve İnsan Dergisi, 7(2), 295-309.
• Evren, H. U., & Sarpkaya, P. Y. (2020). Organizational Silence from the Perspective of Instructors. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 26(4), 799-863.
• Goetzel, R. Z., Long, S. R., Ozminkowski, R. J., Hawkins, K., Wang, S., & Lynch, W. (2004). Health, absence, disability, and presenteeism cost estimates of certain physical and mental health conditions affecting US employers. Journal of occupational and environmental medicine, 46(4), 398-412.
• Günbeyi M., Gündoğdu T. (2010). Polis teşkilatının işkolik çalışanları. Doğuş Üniversitesi Dergisi. 11(1): 56-63.
• Gürer, A., Bozacı, İ., ve Çiftçi, G. E. (2018). Algılanan yönetici kibrinin, satış elemanlarının tükenmişlik ve işten ayrılma niyeti üzerindeki etkisine yönelik bir alan araştırması. Hitit Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 11(1), 205-226.
• Hemp, P. (2004). Presenteeism: at work-but out of it. Harvard business review, 82(10), 49-58.
• İşçan, Ö. F., & Moç, T. (2018). Çalışanların presenteizm (işte sözde var olma) davranışlarının işe yabancılaşmalarına etkisi: Bir kamu kurumu örneği. İşletme Araştırmaları Dergisi, 10(3), 379-402.
• Johnson, R. E., Silverman, S. B., Shyamsunder, A., Swee, H. Y., Rodopman, O. B., Cho, E., & Bauer, J. (2010). Acting superior but actually inferior?: Correlates and consequences of workplace arrogance. Human Performance, 23(5), 403-427.
• Karasar, N. (2014). Bilimsel araştırma yöntemi (26. Basım). Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık.
• Koçel, T. (2015). İşletme yöneticiliği. İstanbul: Beta Basım Yayım A.Ş.
• Koopman, C., Pelletier, K. R., Murray, J. F., Sharda, C. E., Berger, M. L., Turpin, R. S., ... & Bendel, T. (2002). Stanford presenteeism scale: health status and employee productivity. Journal of occupational and environmental medicine, 44(1), 14-20.
• Kowalski, R. M., Walker, S., Wilkinson, R., Queen, A., & Sharpe, B. (2003). Lying, cheating, complaining, and other aversive interpersonal behaviors: A narrative examination of the darker side of relationships. Journal of Social and Personal Relationships, 20(4), 471-490.
• Leary, M. R., Bednarski, R., Hammon, D., & Duncan, T. (1997). Blowhards, snobs, and narcissists. In Aversive interpersonal behaviors (pp. 111-131). Springer, Boston, MA.
• Li, J., & Tang, Y. I. (2010). CEO hubris and firm risk taking in China: The moderating role of managerial discretion. Academy of Management Journal, 53(1), 45-68.
• Lowe, G. (2002). Here in body, absent in productivity: presenteeism hurts output, quality of work-life and employee health. Canadian HR Reporter: The National Journal of Human Resource Management, 2(1), 1-2.
• Moç, T. (2018). Örgütsel adalet algısının çalışanların işte yabancılaşmaya etkisinde tükenmişliğin ve presenteizmin rolü. (Yayımlanmamış Doktora Tezi), Atatürk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Erzurum.
• Morgan, G. A., Leech, P. L., Gloeckner, G. W & Barret, K. C. (2004). SPSS for Introductory Statistics: Use and Interpretation (Second Edition). London: Lawrence Erlbaum Associates.
• Nevicka, B., De Hoogh, A., Van Vianen, A. & Ten Velden, F. (2013). Uncertainty enhances the preference for narcissistic leaders. European Journal of Social Psychology, 43(5), 370–380.
• Oruç, Ş. (2015). Presenteizm ile örgütsel sessizlik arasındaki ilişki üzerine bir araştırma (Yüksek lisans Tezi). Aksaray Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Aksaray.
• Owen, D. (2008). Hubris syndrome. Clinical Medicine, 8(4), 428.
• Owen, D., & Davidson, J. (2009). Hubris syndrome: An acquired personality disorder? A study of US Presidents and UK Prime Ministers over the last 100 years. Brain, 132(5), 1396-1406.
• Özgan, H. ve Külekçi, E. (2012). Öğretim elemanlarının sessizlik nedenleri ve üniversitelerine etkileri/The Reasons of academic staff silence and its effect on their university. E-Uluslararası Eğitim Araştırmaları Dergisi, 3(4), 33-49.
• Özsoy, E. (2019). Algılanan yönetici kibri ve örgütsel etkisi, 7. Örgütsel Davranış Kongresi Bildiriler Kitabı (içinde). Burdur.
• Özsoy, E., Ardıç, K. ve Balaban, Ö. (2017). Karanlık üçlü’nün örgütsel bağlılığa etkisinin incelenmesi. In ICPESS (International Congress on Politic, Economic and Social Studies) (No. 3).
• Özsoy, E., Ardıç, K., Uslu, O. ve Balaban, Ö. (2017). Karanlık üçlü’nün yöneticiye güvene etkisinin incelenmesi. In ICPESS (International Congress on Politic, Economic and Social Studies) (No. 3).
• Öztürk, N. K. (2021). Bürokratlar nasıl lider olur?. Türk İdare Dergisi, Sayı: 491, 233-264.
• Pañares, Z. A., Tumapon, T. T., Padua, R. N., & Lerin, M. M. (2013). Patterns and Dynamics of an Arrogance-Competence Theory in Organizations. Liceo Journal Higher Education Research, 6(2), 173.
• Picone, P. M., Dagnino, G. B., & Minà, A. (2014). The origin of failure: A multidisciplinary appraisal of the hubris hypothesis and proposed research agenda. Academy of Management Perspectives, 28(4), 447-468.
• Quazi, H. (2013). Presenteeism: the invisible cost to organizations. London: Palgrave Macmillan.
• Saunders, M., Lewis, P. & Thornhill, A. (2009). Research methods for business students (Fifth Edition). Harlow: Pearson Education Limited.
• Schafer, J. A. (2010). The ineffective police leader: Acts of commission and omission. Journal of Criminal Justice, 38(4), 737-746.
• Schaubroeck, J., Walumbwa, F. O., Ganster, D. C., & Kepes, S. (2007). Destructive leader traits and the neutralizing influence of an “enriched” job. The Leadership Quarterly, 18(3), 236-251.
• Silverman, S. B., Johnson, R. E., McConnell, N., & Carr, A. (2012). Arrogance: A formula for leadership failure. The Industrial-Organizational Psychologist, 50(1), 21-28.
• Sim, J. P. T., & Ling, Y. L. (2020). The Relationship of Arrogance Leadership, Job Commitment, and Job Satisfaction in Higher Educational Organisations in Sarawak. Online Journal for TVET Practitioners, 5(2), 42-56.
• TDK. (2021), Türk dil kurumu sözlükleri, erişim tarihi: 20.10.2021. https://sozluk.gov.tr/
• Thong, J. S. P., & Ying-Leh, L. (2020). Arrogance leadership in higher educational organisations. Jurnal Sains Sosial dan Pendidikan Teknikal| Journal of Social Sciences and Technical Education (JoSSTEd), 1(1), 44-52.
• Torun, A. (2004). İşyerinde zorbalık. Öneri Dergisi, 6(22), 183-189.
• Uçar, E. P. (2019). Araştırma görevlilerinin presenteizm tutumları ve örgütsel destek algıları arasındaki ilişki (Yüksek Lisans Tezi). Zonguldak Bülent Ecevit Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Zonguldak.
• Ulu, S., Özdevecioğlu, M. ve Ardıç, K. (2016). Kişilik özelliklerinin hasta iken işe gelme (presenteizm) davranışı üzerindeki etkileri: İmalat sanayiinde bir araştırma. Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, (47), 167-181.
• Uyal, Ş. A. ve Çelik, R. (2016). Yöneticilerde hubristik davranışlara dair nitel bir araştırma. Eurasian Academy of Sciences Social Sciences Journal, 1(1), 274-285.
• Vieira, I. D. D. S. (2018). Emotions, burnout and presenteeism in the workplace (Doctoral dissertation). Instituto Superior de Ciências do Trabalho e da Empresa.
• Yaman, E. (2007). Üniversitelerde bir eğitim yönetimi sorunu olarak öğretim elemanlarının maruz kaldığı informal cezalar (Doktora Tezi). Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Yavuz, K. (2018). Yöneticilerin algılanan narsistik özelliklerinin çalışan performansı üzerindeki etkileri: Devlet üniversitesinde yapılan bir araştırma (Yüksek Lisans Tezi). İstanbul Kültür Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.