Bu bildirge Committee
on Publication Ethics'in "Code of Conduct and Best-Practice Guidelines
forJournal Editors–2011" kuralları esas alınarak hazırlanmıştır.
Genel Türk Tarihi
Araştırmaları Dergisi (GTTAD) COPE Code of Conduct and Best Practice Guidelines
for Journal Editors'ı ve Code of Conduct for Journal Publishers'ı takip
etmektedir. Editörlerin, yazarların ve yayıncının etik sorumlulukları aşağıda
listelenmiştir. Daha ayrıntılı bilgi için yukarıda listelenen belgelere göz
atabilirsiniz.
Editörlerin Görevleri
1. Tarafsızlık ve Bağımsızlık
Editörler, dergiye
gönderilen yayınları akademik niteliklerine (çalışmanın önemi ve alanına
katkısı, özgünlüğü, bulgu ve metodun uygunluğu ve dilinin netliği) ve dergi
kapsamına uygunluklarını dikkate alarak değerlendirilirler. Yayınların değerlendirilmesinde
cinsiyet, cinsel yönelim, etnik köken, dini inanç, siyasi düşünce veya
çalışılan kurum dikkate alınmaz. Aynı zamanda, bir yayının değerlendirilmesinde
hükümet politikaları ya da dışarıdan herhangi bir kurumun politikaları göz
önüne alınmaz. Dergi editörü, derginin tüm içeriği ve ne zaman yayınlanacağını
belirlemede tam yetkiye sahiptir.
Genel Türk Tarihi
Araştırmaları Dergisi (GTTAD) ve editörleri, yayınları sadece akademik
nitelikleri, yani kendi alanlarındaki önemi, makalenin orijinalliği,
araştırmanın geçerliliği ve dilinin netliği açısından değerlendirmekle
yükümlüdürler. Bir yayının değerlendirilmesindeki tek ölçüt yayının derginin
kapsamına uygunluğudur. Karar verme sürecinde, yazarların ırk, cinsiyet, dini
inanç, siyasi felsefe ve / veya çalıştığı kurum kesinlikle rol oynamaz.
2. Gizlilik
Editörler ve yayın
ekibi, gönderilen bir yayınla ilgili herhangi bir bilgiyi yazar(lar), hakemler,
editör yardımcıları ve yayıncı dışında hiç kimse ile paylaşamazlar. Sözü edilen
kişilerle görüşme kararı yalnızca Editör'e aittir.
3. Çıkar çatışmaları
Editörler ve editör
kurulu üyeleri, yayın sürecinde olan çalışmalarda yer alan bilgileri (kendi
çalışmaları ve hala devam eden çalışmalar da dahil olmak üzere) yazar(lar)ın
açık onayı olmadan kendi çıkarları için kullanamazlar.
Editörler; yazarlar,
şirketler veya kurumlardan herhangi biri ile rekabetçi, işbirliğine dayalı veya
diğer ilişkiler/bağlantılardan kaynaklanan çıkar çatışmalarının olduğu
durumlarda yayın(lar)ın ön inceleme ve değerlendirme aşamalarını yapmaları için
yayın kurulunun başka bir üyesini görevlendireceklerdir.
4. Yayın kararları
Editörler ve yayıncı,
yayınlanmak üzere gönderilen tüm çalışmaları değerlendirme için alanlarında
uzman en az iki hakeme gönderirler. İnceleme sürecinin tamamlanmasının ardından
Baş Editör, söz konusu çalışmanın doğruluğu, araştırmacı ve okuyucular için önemi,
hakem raporları ve hakaret, telif hakkı ihlali ve intihal gibi yasal
düzenlemeleri de göz önünde bulundurarak hangi çalışmaların yayınlanacağına
karar verir. Baş editör, bu kararı verirken diğer editörlerden veya hakemlerden
de tavsiyeler alabilir.
5. Yayın bütünlüğünü
sağlama
Editör, Yayıncı ile
beraber, yayın etiğine aykırı olduğu rapor edilen her davranışın, yayın
tarihinin üzerinden yıllar dahi geçmiş olsa inceleneceğini garanti eder. Dergi
editörleri, bu tür şüpheli durumlarda COPE prosedürlerini takip edeceklerdir.
Soruşturmanın ardından, etiğe aykırı bir davranışın olduğunun kanıtlanması
halinde ilgili yayınla alakalı bir hata, tutarsızlık ya da yanlış yönlendirme
olduğuna dair bildiri yayınlamalıdırlar.
Hakemlerin Görevleri
1. Yayın kararlarına
katkı
Kör hakemlik
süreçleri akademik yayınların kalitesini doğrudan etkilemektedir. Değerlendirme
süreci çift taraflı kör hakemlik ilkesiyle yürütülür. Hakemler, yazarlar ile
doğrudan iletişime geçemez, değerlendirme ve hakem raporları dergi yönetim sistemi
aracılığıyla iletilir. Bu süreçte değerlendirme formları ve hakem raporları
editör aracılığıyla yazar(lar)a iletilir. Çift taraflı körleme hakemlik,
editörlerin yazarlar ile diyalog içinde kararlar almasına yardımcı olur. Aynı
zamanda yazarlar da çalışmalarıyla ilgili önemli bilgiler elde ederek
çalışmalarını geliştirme fırsatı bulurlar.
2. İvedilik
Hakem değerlendirmesi
yapmak üzere davet alan bir hakem, ilgili çalışma için hakemlik yapıp
yapamayacağını en kısa sürede editöre bildirmelidir. Hakemlik süreci en fazla
bir (1) aydır.
3. Gizlilik
Değerlendirme için
hakemlere gönderilen çalışmalar gizli belge olarak değerlendirilmelidir.
Çalışmalar başkalarına gösterilmemeli, içerikleri tartışılmamalıdır. Gerekli
durumlarda Baş Editörün izni dahilinde hakemler başka meslektaşlarından tavsiye
isteyebilirler. Baş Editör, bu izni ancak istisnai bir koşul olması durumda
verebilir. Gizlilik kuralı, hakemlik yapmayı reddeden kişileri de
kapsamaktadır.
4. Tarafsızlık İlkesi
Değerlendirme
sürecinde yazarlara yönelik kişisel eleştiri yapılmamalıdır. Değerlendirmeler,
nesnel ve çalışmaların geliştirilmesine katkı sağlayacak şekilde yapılmalıdır.
5. Kaynak Belirtme
Hakemler, çalışmada
atıf olarak belirtilmeyen alıntılar varsa bunları yazarlara bildirmekle yükümlüdürler.
Hakemler, alanda atıfta bulunulmayan eserlere ya da benzer eserlerle çakışan
alıntılara özellikle dikkat etmelidirler. Hakemler, daha önce yayınlanmış
herhangi bir çalışma ya da bilgiyle benzerliği olan yayınların fark edilmesi
durumunda editörleri bilgilendirmelidirler.
6. Bilgilendirme ve
Çıkar Çatışmaları
Hakemler, çalışmasını
değerlendirmekle görevlendirildikleri herhangi bir yazar, şirket ya da kurumla
işbirliğine dayalı herhangi bir bağlantıları olması durumunda değerlendirme
yapmayı kabul etmemeli ve durumdan editörleri haberdar etmelidirler.
Hakemler,
değerlendirme için gönderilmiş yayınlanmamış eserleri ya da eserlerin
bölümlerini yazar(lar)ının yazılı onayı olmadan kendi çalışmalarında
kullanamazlar. Değerlendirme sırasında elde edilen bilgi ve fikirler hakemler
tarafından gizli tutulmalı ve kendi çıkarları için kullanılmamalıdır. Bu
kurallar, hakemlik görevini kabul etmeyen kişileri de kapsamaktadır.
Yazarların Görevleri
1. Raporlama
Özgün araştırma
çalışmalarında yazar(lar) çalışmanın nasıl yapıldığını ve önemini açık bir
şekilde belirtmeli ve çıkan sonuçları nesnel bir şekilde sunmalıdırlar. Çalışma
başka araştırmacıların da benzer çalışmalar yapabilmelerine olanak
sağlayabilecek şekilde detaylı bir şekilde anlatılmalı ve kullanılabilecek
gerekli kaynaklar belirtilmelidir. Derleme makaleler doğru, objektif ve
kapsamlı olmalı, editör görüşü ve diğer öznel fikirler açık bir şekilde
belirtilmelidir. Gerçek olmayan ya da kasıtlı olarak hatalı bildirilen ifadeler
etik dışı davranışı teşkil eder ve kabul edilemez.
2. Veri erişimi ve
saklama
Yazarlar, istenmesi
durumunda, araştırmalarının ham verilerini (eğer veri sunulmaya elverişli ise)
ve makalelerinin editör baskısını herkesin erişimine açık hale getirmelidirler.
Gerekli durumlarda yazarlar verilerini çalışmalarının yayın tarihinden sonra en
az 10 yıl boyunca (tercihen kurumsal veya tüzel veri deposu veya bir veri
merkezi vasıtasıyla) diğer araştırmacıların erişimine açık tutulmalıdırlar.
Ancak; katılımcıların gizliliği korunmalı ve şahsi bilgileri ile ilgili yasal
hakları göz önünde bulundurulmalıdır.
3. Özgünlük ve
intihal
Yazarlar, yalnızca
özgün çalışmalarını yayınlamalı ve kullandıkları eser kaynak ve verileri uygun
şekilde belirtmelidirler. Yaptıkları çalışmanın niteliğinin belirlenmesinde
etkili olan diğer yayınları da belirtmelidirler. İntihalin farklı türleri
vardır: bir başka araştırmacının çalışmasını kendi çalışması gibi göstermek,
başka bir araştırmacının çalışmasının bir bölümünü çalışamaya atıf yapmadan
kopyalamak ya da kendininmiş gibi başka şekilde ifade ederek kullanmak, ya da
başka bir çalışmanın sonuçlarını kendine aitmiş gibi iddia etmek gibi. Her ne
şekilde olursa olsun intihal yapmak yayıncılık etiğine aykırıdır ve kabul
edilemez.
Gönderilen her
makale, Turnitin programı kullanılarak intihal açısından taranır. Bu taramada,
kaynakça ve alıntılar da dahil tutulur. Tarama sonucu %20 ve üzeri olan her
makale başka işleme gerek görmeksizin reddedilir ve değişiklikler yapılsa da
bir daha kabul edilmez. Taramada, makale Turnitin veritabanına aktarılmaz.
durumlarda Editörler için %20 bir kıstas değildir, en ufak sorun gördükleri
takdirde makaleyi reddetme ve/veya düzeltme talep etme hakları saklıdır.
Birden fazla,
kopyalanmış ya da eş zamanlı gönderim / yayın
Öz olarak aynı
çalışmayı içeren makaleler birden fazla dergide veya başka yayın organlarında
yayınlanmamalıdır. Dolayısıyla, yazarlar daha önce başka bir dergide
yayınlanmış bir çalışmayı başka bir dergiye değerlendirme için
yollamamalıdırlar. Bir makalenin birden fazla dergiye aynı anda gönderilmesi
etik olmayan bir yayıncılık davranışıdır ve kabul edilemez.
Belli koşulların
sağlanması durumunda bazı makalelerin (klinik yönergeler, tercümeler gibi)
birkaç dergide yayınlanması mümkün olabilir. İlgili dergilerin yazarları ve
editörleri, çalışmanın başka bir dergide yayınlanabileceğini kabul
etmelidirler. İkinci bir dergide yayınlanan çalışmanın verileri ve tartışmaları
daha önce yayınlanan dergideki gibi olmalıdır. İlk yayın yapılan dergiye
mutlaka atıf yapılmalıdır.
Yazarlık Tanımı
Yazarlar yapılan
yayınla ilgili tüm sorumlulukları almış sayılırlar. Bu sebeple, yalnızca yazar
olma ölçütlerini sağlayan kişiler çalışmanın yazarı olarak
nitelendirilmelidirler. Bu ölçütler şu şekilde sıralanabilir: (I) çalışmanın
içeriğine, desenine, veri toplanma sürecine veya analizi / yorumlanmasına
önemli katkılarda bulunmuş olmak (II) içeriğin oluşturulmasına ve
düzenlenmesine entellektüel açıdan katkı sağlamış olmak (III) çalışmanın son
halini görmüş, onaylamış ve yayınlanmasını kabul etmiş olmak. Çalışmaya önemli
katkısı olan (teknik yardım, yazma ve düzenleme yardımı, ve destek gibi) ancak
yazarlık kriterlerini karşılamayan kişiler yazar olarak listelenmemeli; bu
kişilere yazılı izinleri alındıktan sonra "Teşekkür" bölümünde yer
verilmelidir. Elde ettikleri yazılı iznin alınması. Sorumlu yazar, yazar
listesinde çalışmaya katkı sağlayan bütün yazarların yer aldığını ve bu
yazarların çalışmanın son halini gördüklerini ve yayınlanmasında bir sakınca
olmadığını onayladıklarını garanti eder.
1. Bilgilendirme ve
çıkar çatışmaları
Yazarlar mümkün olan
en erken aşamada (genellikle başvuru esnasında bir bilgilendirme formu
göndererek ve makaleye bir açıklama ekleyerek) çalışmanın sonuçlarını ya da
yorumları etkileyecek herhangi bir çıkar çatışması olmadığını belirtmelidirler.
Olası çıkar çatışmaları; hibe, eğitim bursu ve diğer ödemeler, üyelik,
istihdam, danışmanlık, hisse sahipliği, uzman görüşü ödeneği veya patent-lisans
anlaşmaları gibi mali türden olabileceği gibi, kişisel veya mesleki
bağlantılar, üyelikler, çalışmayla ilgili bilgi veya görüşler gibi maddi
olmayan türden de olabilir. Alışmayla ilgili tüm maddi kaynaklar (hibe numarası
veya varsa diğer referans numarası dahil) belirtilmelidir.
2. Kaynaklara atıf
Yazarlar, çalışmada kullandıkları
kaynakları ve çalışmanın doğasına karar verirken referans aldıkları kaynakları
mutlaka uygun bir biçimde belirtmelidirler. Kişisel olarak elde edilen bilgiler
(konuşma, yazışma veya üçüncü şahıslarla yapılan görüşmeler), kaynaktan yazılı
izin alınmaksızın kullanılmamalıdır. Yazarlar, hakemlik belgesi veya hibe
başvurusu gibi kişiye özgü belgeleri sahiplerinin yazılı izni olmaksızın
kullanmamalıdırlar
3. İnsan ve hayvan
hakları
Eğer çalışma kimyasal
maddeler ya da kullanıldıklarında çeşitli zararlara sebebiyet verecek yöntem ve
ekipman içeriyorsa, bu madde, yöntem ve ekipmanlar makalede açıkça
belirtilmelidir. Çalışma, denek ve kobayları içeriyorsa, yazarlar çalışmada
yapılan tüm işlemler ilgili kanunlara ve kurumsal yönergelere uygun olarak yapmalı
ve ilgili komitelerin / kuruluşların onayını almış olmalıdırlar. Makalede
bunlarla ilgili bir ibare de bulunmalıdır. Yazarlar ayrıca, insanlar üzerinde
yapılan çalışmalarda, deneklerle çalışılacağına dair gerekli izinlerin alınmış
olduğunu belirtmelidirler. Katılımcıların gizlilik hakları ihlal edilmemelidir.
Hakem değerlendirme
süreci
Yazarlar, hakem
değerlendirme sürecine katılmakla ve editörlerin ham veriler, açıklamalar ve
etik onay belgesi, hasta izni ve telif hakkı izinleri ile ilgili taleplerine en
kısa zamanda yanıt vermekle yükümlüdürler.
Hakemler tarafından
"düzelt ve yeniden gönder" kararı verilmişse, yazarlar kendilerinden
istenen düzeltmelerin hepsini sistematik bir şekilde yapıp çalışmalarını son
teslim tarihinden önce yeniden göndermelidirler. Hakemlerden biri olumlu, biri
olumsuz görüş belirttiği durumlarda makale incelenmek üzere üçüncü bir hakeme
daha gönderilir.
Yayınlanmış
eserlerdeki temel hatalar
Yayınlanan bir
çalışmada bulunan önemli bir hata ya da yanlışlığı bulmak öncelikle
yazar(lar)ın görevidir. Böyle bir sorun ortaya çıkarsa, yazar (lar) derginin
editörlerine veya yayıncısına derhal haber vermek ve editör / yayıncı ile
işbirliği yaparak hatayı (dizgi hatası) düzeltmek ya da yayını geri çekmekle
yükümlüdürler. Editör(ler) veya yayıncı çalışmanın önemli bir hata veya
yanlışlık içerdiğini üçüncü bir şahıstan öğrenirlerse, yazarlar makaleyi derhal
düzeltmek ya da geri çekmekle, veya dergi editörlerine çalışmanın doğruluğunu
kanıtlamakla yükümlüdürler.
Yayıncının Görevleri
1. Etik ihlali durumu
Genel Türk Tarihi
Araştırmaları Dergisi (GTTAD) iddia edilen veya kanıtlanmış bilimsel suistimal,
sahte yayın veya intihal durumunda durumun netleştirilmesi ve söz konusu
makalenin değiştirilmesi için gerekli önlemleri alacaktır. Bu, söz konusu
sayının editörleri ile mutabık olarak yapılacaktır.
Alınacak önlemler,
bunlarla sınırlı olmamakla beraber, dizgi hatası olduğunu belirtmek, açıklama
yapmak ve çok ciddi durumlarda makaleyi geri çekmek olacaktır. Genel Türk
Tarihi Araştırmaları Dergisi (GTTAD) akademik suiistimal içeren makalelerin
yayınlanmasını önlemek için gerekli önlemleri alacağını taahhüt eder.
2. Dergi içeriğine
erişim
Yayıncı, dergiye açık
erişim sağlamayı taahhüt eder; bu nedenle yayınlanan içeriğin tüm bölümlerini
dünya çapında akademik çevrelere kalıcı ve serbestçe erişilebilir hale getirme
görevini kabul etmiş sayılır. Yayıncı, makalelerin başvuru sürecindeki
işlemleri ve basımı için herhangi bir maddi manevi ücret talep etmez. Yayıncı,
dergi içeriğinin sürekli ve ücretsiz olarak kullanıma açtığını taahhüt eder.
3. Yayınların
Arşivlenmesi ve Korunması
Yayıncı kurum,
çevrimiçi içeriğin arşivlenmesi ve korunmasını Dergipark aracılığıyla Lockss
kullanarak yapmaktadır.