1-GENEL İLKELERİMİZ VE YAYIN POLİTİKAMIZ

Hendese Teknik Bilimler ve Mühendislik Dergisi, makale kabul ve yayın süreçlerinde tarafsızlık ve saygınlığı temel ilke olarak benimsemekte ve bilginin adil ve güvenilir bir şekilde geliştirilmesine ve dağıtılmasına odaklanmaktadır. Bu süreçler, yazarların ve destekleyen kurumların çalışmalarının kalitesini doğrudan yansıtmaktadır. Tüm paydaşların (yazarlar, okurlar, araştırmacılar, yayıncı, hakemler ve editörler) etik ilkelere uygun standartlara uyması büyük önem taşımaktadır. Makalelerin kabulünde, özgünlük, yüksek atıf potansiyeli ve akademik ilkeler göz önünde bulundurulmaktadır. Yazarlardan makale başvurusu ve yayım süreçlerinde herhangi bir ücret talep edilmemektedir. DOI kayıtları ile yayınlanacak makalelerin bilimsel, etik ve yasal sorumlulukları yazarlarına aittir.

Makalede tahrif edilmiş veya uydurma veri kullanımı tespit edildiğinde, bu durum yazarların çalıştığı kuruma bildirilir ve makale reddedilir. Hendese Teknik Bilimler ve Mühendislik Dergisi yönetimi (Baş Editör, Yayın Kurulu ve Editör), intihal konusunu ithenticate(R) aracılığıyla ve diğer bilimsel denetimlerle inceledikten sonra metin incelemelerine başlar. Benzerlik oranı üst sınırı %20 (Kaynaklar hariç) olarak belirlenmiş olup, bu oranı aşan makaleler değerlendirmeye alınmaz.

Dergi editör grubu, yayın etiği çerçevesinde tüm paydaşlarının belirlenen etik sorumluluk ve yükümlülükleri taşımasını beklemektedir. Bu etik görev ve sorumluluklar, Committee on Publication Ethics (COPE) tarafından yayınlanan rehberler ve politikalar ile Yükseköğretim Kurumları Bilimsel Araştırma ve Yayın Etiği Yönergesi, Üniversitelerarası Kurul Bilimsel Araştırma ve Yayın Etiği Yönergesi esas alınarak hazırlanmıştır.

Derginin Yayın Kurulu, tüm itiraz ve şikâyet davalarını COPE yönergeleri çerçevesinde değerlendirir. Yazarlar, itirazları ve şikâyetleri ile ilgili olarak doğrudan yayın ofisi ile iletişime geçmelidir. Dahili olarak çözülemeyen durumlar için bir ombudsman görevlendirilebilir, ancak nihai kararı Baş Editör verir.

Ayrıca, etik kurul iznini gösteren belgelerin dergiye sunulması ve makale içinde gerekli bilgilerin verilmesi, bilimsel çalışmalarda şu hususları içeren gereklilikler arasındadır:
        -Katılımcılardan veri toplanan araştırmalarda görüşme teknikleri, deney, odak grup çalışması, anket, gözlem ve mülakat gibi yöntemlerle gerçekleştirilen her türden araştırma
        -İnsan ve hayvanların materyal ve veriler dahil kullanıldığı deneysel veya bilimsel amaçlar güdülen çalışmalar
        -İnsanlar üzerinde gerçekleştirilen klinik çalışmalar
        -Hayvan deneylerini içeren çalışmalar
        -Kişisel Verilerin Korunması Kanunu uyarınca yapılan

Bunlara ek olarak, olgu sunumlarında bilgilendirilmiş gönüllü onam belgesinin imzalanmış olması gerekmekte ve makalede belirtilmelidir. Makalede kullanılan, yazarlara ait olmayan fotoğraf, ölçek, anket gibi içeriklerin kullanımı için izin alınmalı ve bu içerikler makalede açıkça belirtilmelidir. Fikir ve sanat eserlerinin kullanımı durumunda telif hakkı düzenlemelerine uyulmalıdır.

2. ETİK GÖREV, SORUMLULUK VE YÜKÜMLÜLÜKLER

2.1. Yazarlar İçin:

Hendese Teknik Bilimler ve Mühendislik Dergisi'ne makale sunan yazar veya yazarlar, aşağıda belirtilen etik sorumluluk ve yükümlülüklere riayet etmelidir:

Çalışmaların özgünlüğü: Yazarlar, çalışmalarının özgün olduğunu, başka çalışmalardan yararlanıldığında eksiksiz ve doğru bir biçimde atıfta bulunulduğunu veya alıntı yapıldığını sağlamalıdır.

Çıkar çatışması: Gönderilen tüm çalışmalarda varsa çıkar çatışması potansiyelini açıklamak yazarların sorumluluğundadır. Bu çıkar çatışmaları, istihdam, danışmanlıklar, hisse senedi mülkiyeti, onur, ücretli uzman tanıklığı, patent başvuruları/kayıtları ve hibeler veya diğer fonlar gibi durumları içermelidir. Potansiyel çıkar çatışmaları mümkün olan en erken aşamada bildirilmelidir.

Değerlendirme süreci ve veri talepleri: Yazarlar, değerlendirme süreci sırasında makaleleriyle ilgili ham veri taleplerini karşılamaya hazır olmalıdır. Ayrıca, kullanılan verilere ilişkin kullanım haklarına ve gerekli izinlere sahip olduklarını veya deneklere yönelik izin prosedürlerini gerçekleştirdiklerini gösteren belgelere sahip olmalıdır.

Hata ve düzeltmeler: Yazarlar, çalışmalarında bir hata veya yanlışlık fark etmeleri durumunda derhal dergi editörünü veya yayıncıyı bilgilendirme, düzeltme veya geri çekme işlemlerinde editörle işbirliği yapma yükümlülüğüne sahiptir.

Çoklu başvurular ve değerlendirme sürecinde değişiklikler: Yazarlar, çalışmalarını aynı anda birden fazla derginin başvuru sürecinde bulunduramaz. Değerlendirme süreci başlamış bir çalışmanın yazar sorumluluklarını değiştirmek (yazar ekleme, sıra değiştirme, yazar çıkartma gibi) teklif edilemez.

Finansman kaynakları ve teşekkür: Tüm finansman kaynakları, makalenin sonunda ayrıntılı olarak belirtilmelidir. Sorumlu yazar, yaptığı çalışmanın bölümlerinden sorumlu olmanın yanı sıra, ortak yazarların katkılarını doğru bir şekilde belirlemelidir.

Sorumlu yazar ve iletişim: Makale birden fazla yazar tarafından yazılmışsa, ortak yazarlardan biri sorumlu yazar olarak seçilmelidir. Yazarlar, yazar sırasını kabul etmeli ve iletişim bilgilerini doğru bir şekilde bildirmelidir.

Hediye yazarlığı: Yayın kurulu, hediye yazarlığu durumunda şüphelenirse başvuruyu incelemeden reddeder. Sorumlu yazar, makalenin gönderim ve inceleme aşamalarında yazarlığa ilişkin tüm sorumluluğu kabul ettiğini beyan etmelidir.

2.2. Editör ve Alan Editörleri İçin;

Hendese Teknik Bilimler ve Mühendislik Dergisi'nde, her yayının sorumluluğunu taşıyan editörler ve alan editörleri, Committee on Publication Ethics (COPE) tarafından yayınlanan "COPE Code of Conduct and Best Practice Guidelines for Journal Editors" ve "COPE Best Practice Guidelines for Journal Editors" rehberlerine dayanarak belirlenen etik görevleri, sorumlulukları ve yükümlülükleri yerine getirmelidir. Derginin baş editörü ve editörleri, yayınlanacak makaleleri seçme yetkisine sahiptir ve bu süreçte herhangi bir ayrımcılığa yer vermemektedir, ırk, etnik köken, cinsiyet, din ve vatandaşlık gibi faktörlere göre değerlendirme yapılmaz.

Editörler;
• Okuyucuların ve yazarların bilgi ihtiyaçlarını karşılamak için çaba göstermelidir,
• Derginin sürekli gelişimini sağlamalıdır,
• Dergide yayınlanan çalışmaların kalitesini artırmaya yönelik süreçleri yönetmelidir,
• Düşünce özgürlüğünü desteklemelidir,
• Akademik bütünlüğü korumalıdır,
• Fikri mülkiyet haklarına ve etik standartlara sadık kalarak iş süreçlerini sürdürmelidir,
• Yayınlarda düzeltme veya açıklama gerektiren durumlarda şeffaf olmalıdır,
• Dergide yayınlanan her makalenin politikalara ve uluslararası standartlara uygun olduğundan emin olmalıdır,
• Değerlendirilen çalışmalarda yer alan katılımcıların kişisel verilerini korumaktan sorumludur ve açık rıza belgesi olmadan çalışmaları reddetmelidir. Ayrıca, yazar, hakem ve okuyucuların kişisel verilerini korumaktan sorumludur,
• Akademik olmayan yazıları engellemelidir,
• Yayın süreçlerinde yer alan tüm paydaşlarla etkin iletişim kurmalı ve düzenli toplantılar düzenlemelidir,
• Suistimallere karşı önlem almalı ve şikayet durumunda objektif bir soruşturma yürüterek sonuçları paylaşmalıdır.

Editör ve alan editörlerinin yazarlara karşı görev, sorumluluk ve yükümlülükleri şu şekildedir;
• Çalışmaların önemi, özgün değeri, geçerliliği, anlatımın açıklığı ve derginin amaç ve hedeflerine dayanarak olumlu ya da olumsuz karar vermelidir,
• Yayın kapsamına uygun olan çalışmaların ciddi problemi olmadığı sürece ön değerlendirme aşamasına almalıdır,
• Olumlu hakem önerilerini dikkate almalıdır, ancak ciddi bir sorun olmadıkça göz ardı etmemelidir,
• Yeni editör ve alan editörleri, önceki editör veya editörler tarafından verilen kararları ciddi bir sorun olmadıkça değiştirmemelidir,
• "Kör Hakemlik ve Değerlendirme Süreci" yayınlanmalı ve olumsuz durumların önüne geçmelidir,
• Yayımlanmış makalelerin fikri mülkiyet haklarını korumalı ve ihlal durumunda dergi ve yazarların haklarını savunmalıdır. Eleştirilere karşı açık olmalı ve yazarların cevap hakkını sağlamalıdır,
• Çalışmaların negatif sonuçlar içermesi durumunda bu durumu değerlendirmeli ve göz ardı etmemelidir.

Editör ve alan editörlerinin hakemlere karşı görev, sorumluluk ve yükümlülükleri şu şekildedir;
• Hakemleri çalışmanın konusuna uygun olarak belirlemelidir,
• Hakemlere gerekli bilgi ve rehberliği sağlamalıdır,
• Yazarlar ve hakemler arasında çıkar çatışmalarını göz önünde bulundurmalıdır,
• Hakemlerin kimlik bilgilerini gizli tutmalıdır,
• Hakemlere tarafsız ve bilimsel bir dilde değerlendirme yapmaları için teşvikte bulunmalıdır,
• Hakemleri zamanında değerlendirmeli ve performanslarını değerlendirmelidir,
• Hakem havuzunu güncellemeli ve genişletmelidir,
• Nezaketsiz ve bilimsel olmayan değerlendirmelere karşı önlem almalıdır.

2.3. Hakemler İçin;

Hakemler, makale değerlendirme sürecinde nezaket temelli ve yapıcı yorumlar sunmalı, aşağılayıcı ifadelerden kaçınmalıdır. Değerlendirme sürecinde nesnel bir tutum sergileyerek çalışmanın kapsamını aşmamalıdır. Kapalı inceleme (kör hakemlik) yöntemi kullanılsa bile din, dil, ırk, siyasi görüş ve ticari kaygı gibi faktörlerin değerlendirmeyi etkilemesine izin vermemelidir. Hakem, tarafsızlık ve gizlilik prensiplerine bağlı kalarak süreci tamamlamalıdır.

Hakem, makalenin inceleme aşamasına geçmeden önce olası çıkar çatışmalarını fark ederse incelemeyi durdurmalı ve editöre bilgi vermelidir. Değerlendirme sonrasında, makale ile ilgili belgeleri imha etmelidir. Hakem, kendi uzmanlık alanının dışında kalan bir çalışmayı değerlendirmeyi reddetmelidir. Değerlendirme davetini olumlu veya olumsuz olarak yanıtlayarak kabul ettiği makaleyi zamanında sonuçlandırmalıdır.