YAYIN ETİĞİ İLKELERİ

    Yayın etiğine ve şeffaflığa yüksek önem atfeden Havacılık ve Uzay Çalışmaları Dergisi, havacılık ve uzay bilimleri ile ilgili disiplinlerarası çalışmaları konunun ilgililerine ulaştırarak bu alanlardaki bilgi paylaşımını artırmayı, bilimsel altyapının gelişmesine ve de evrensel bilime katkıda bulunmayı amaçlamaktadır. Dergide yayımlanacak olan makalelerde yer alan çalışmaların bilimsel yöntemler ile ve etik ilkelere riayet edilerek gerçekleştirilmiş olması gerekmektedir. Bu bağlamda, Dergiye sunulan eserlerin bu kriterlere uyup uymadığı değerlendirme sürecinde incelenecek olup yayın sürecindeki tüm paydaşların (yayımcı, editörler, hakemler, yazarlar)

• Yayın Etiği Komitesi (Committee on Publication Ethics, COPE),
• Açık Erişim Dergiler Dizini (DOAJ),
• Uluslararası Tıp Dergisi Editörleri Komitesi (International Committee of Medical Journal Editors, ICMJE),
• Creative Commons,

ve benzeri kuruluşlar tarafından belirlenmiş Akademik Yayıncılıkta Şeffaflık ve Örnek Uygulama İlkeleri’ne ve Yüksek Öğretim Kurumu’nun Bilimsel Araştırma ve Yayın Etiği Yönergesinin ilgili maddelerine bağlı kalarak, buralarda belirlenmiş akademik ve etik standartlarla uyumlu bir şekilde etik sorumlulukları taşıması beklenmektedir. Dergiye sunulan bir eserde herhangi bir etik kuralın ihlal edilmesinin tespiti halinde eser derhal reddedilecek ve bu durum eser yazarlarının çalıştığı kurumlara bildirilecektir. 

Editörlerin Etik Görev ve Sorumlulukları

    Havacılık ve Uzay Çalışmaları Dergisi’nin editörü ve alan editörleri, açık erişim olarak Yayın Etiği Komitesi (Committee on Publication Ethics, COPE) tarafından yayınlanan “COPE Code of Conduct and Best Practice Guidelines for Journal Editors” rehberi temelinde yer alan etik görev ve sorumluluklara dikkat etmelidir.

    Dergiye sunulan tüm eserleri herhangi bir bağlamda (yazarların etnik veya coğrafi kökenleri, cinsiyet, dini veya politik inançlar vs.) ayrım yapmaksızın, ayrıcalık göstermeksizin ve adil bir şekilde ele almalı; ön değerlendirme ve değerlendirme süreçlerini Derginin amaç ve kapsamını göz önünde bulundurarak, yukarıda verilen “Yayın Etiği İlkeleri”ne riayet ederek, geciktirmeden ve titiz bir şekilde yürütmelidir. Eser ile ilgili karar verirken hakem değerlendirmelerini esas almalıdır.

    Dergi ve/veya yayıncının belirlemiş olduğu politikaları hassasiyetle uygulamalıdır.

    Dergiye sunulan eserlerin değerlendirilmesi sürecinde hakem seçimi yaparken bağımsız akran değerlendirmesinin yapılmasını sağlamalıdır. Bu bağlamda, hakemleri yazarlardan farklı kurumlardan, yazarlarla çıkar ilişkisi bulunmayan kişiler arasından ve kişilerin uzmanlık alanlarını dikkate alarak seçmelidir.

    Olası çıkar çatışmalarını önlemek adına yazarların beyanlarını dikkate alarak gerekli önlemleri almalıdır. Bir çıkar çatışmasının ortaya çıkması durumunda söz konusu belirsizlik giderilene kadar eserin değerlendirme sürecini askıya almalı; bu süreçte yazarlardan eser ile ilgili etik kurul izni vs. gibi bildirilmesi gereken belgeleri talep etmelidir.

    Dergide yayımlanan bir makale ile ilgili etik kuralların ihlal edildiğine dair bir şikâyet olması durumunda, Derginin politika ve prosedürlerine bağlı kalmak suretiyle yazarlara cevap hakkı tanımalı; söz konusu süreç sonunda yazarların kim olduğuna bakmaksızın gerekli yaptırımları uygulamaktan kaçınmamalıdır.

Hakemlerin Etik Sorumlulukları

    Havacılık ve Uzay Çalışmaları Dergisi değerlendirme süreci çift taraflı kör hakemlik ilkesiyle yürütülür. Hakemler ve yazarlar birbirleriyle doğrudan iletişime geçemez, eser ile ilgili değerlendirme ve yorumlar DergiPark üzerinden editör veya alan editörü tarafından iletilir.

    Hakemler;

• Sadece uzmanlık alanı ile ilgili çalışma değerlendirmeyi kabul etmelidir;
• Değerlendirmeyi gizlilik ilkesi çerçevesinde, nesnel bir şekilde sadece çalışmanın içeriği ile ilgili olarak yapmalıdır. Herhangi bir bağlamda (yazarların etnik veya coğrafi kökenleri, cinsiyet, dini veya politik inançlar vs.) ayrımın değerlendirmesine etki etmesine izin vermemelidir;
• Değerlendirme sürecinde çıkar çatışması ile karşı karşıya olduğunu düşünürse ya da kendisinden değerlendirilmesi istenen eserin kendisinin hazırlamakta olduğu veya kendisinin değerlendirme sürecinde olan bir çalışmayla benzerlik taşıdığını fark etmesi durumunda eseri incelemeyi reddederek, dergi editörünü ya da alan editörünü bilgilendirmelidir;
• İnceledikleri çalışmaları değerlendirme sürecinden sonra imha etmeli; bu eserlerde yer alan bilgileri kullanmaları gerekiyorsa bunu ancak makale yayımlandıktan sonra kullanmalıdır;
• Değerlendirmeyi yapıcı ve nazik bir dille yapmalıdır. Düşmanlık, iftira ve hakaret içeren aşağılayıcı kişisel yorumlar yapmamalıdır;
• Olası çıkar çatışmaları ile ilgili olarak dikkatli olmalı ve bu bağlamda bir durum fark ederse konuyla ilgili olarak editörü ya da alan editörünü uyarmalıdır;
• Değerlendirmeyi kabul ettikleri çalışmayı zamanında ve yukarıdaki etik sorumluluklara dikkat ederek gerçekleştirmelidir.

Yazarların Etik Sorumlulukları

    Yazarlar çalışmalarını aynı anda birden fazla derginin başvuru, değerlendirme ve yayımlanma sürecinde bulunduramaz. Her bir başvuru önceki başvurunun tamamlanmasını takiben başlatılabilir. Başka bir dergide yayınlanmış ya da yayınlanmak üzere bir dergiye sunulmuş çalışma Havacılık ve Uzay Çalışmaları Dergisi'ne sunulamaz.

    Yazarların gönderdikleri çalışmaların özgün olması; yazarların başka çalışmalardan yararlanmaları veya başka çalışmaları kullanmaları durumunda eksiksiz ve doğru bir biçimde söz konusu çalışmalara atıfta bulunmaları ve/veya alıntı yapmaları gerekmektedir.

    Yazarlardan değerlendirme süreçleri çerçevesinde eserlerine ilişkin ham veri talep edilebilir, böyle bir durumda yazarlar beklenen veri ve bilgileri sunmaya hazır olmalıdır.

    Makale çalışmasında yer almayan kişiler eserde yazar olarak yer almamalıdır. Yazarların sıralamalarıyla ilgili karar yine yazarlara aittir ve eserin Dergiye sunumu esnasında yazarlar sisteme sırasıyla eklenmelidir.

    Dergiye sunulan eser ile ilgili herhangi bir çıkar çatışması durumu olması halinde çıkar çatışmasının olduğu kişi(ler)/kurum(lar) eserin Dergiye sunumu esnasında bildirilmelidir. Herhangi bir çıkar çatışmaması olması durumunda makale şablonunun son kısmında yer alan “Çıkar Çatışmaları” bölümünde “Yazarlar herhangi bir çıkar çatışmalarının bulunmadığını belirtmektedir.” ifadesi yer almalıdır.

    Dergiye sunulan bir eser kapsamında gerçekleştirilen çalışmaların etik kurul onayı gerektirmesi halinde (bkz.), ilgili onayın alınmış olması gerekmektedir. Benzer şekilde yazarlar, kullanılan verilerin kullanım haklarına, araştırma/analizlerle ilgili gerekli izinlere sahip olduklarını veya deney yapılan deneklere yönelik izin prosedürlerini gerçekleştirdiğini gösteren belgeye sahip olmalıdır. Yukarıda bahsedilen durumlar ve/veya benzeri olması halinde bu durum(lar)a eserde çalışma yönteminin verildiği bölümde ve Derginin makale şablonunun son kısmında yer alan “Etik Beyan & Genel Açıklamalar” bölümünde detaylarıyla verilmesi ve de onay belgesinin/belgelerinin eser sunumu esnasında DergiPark sistemine yüklenmiş olması gerekmektedir. Öte yandan, dergiye sunulan derleme makaleleri için etik kurul onayı istenmemektedir (bkz.). Etik kurul kararı gerektirmeyen makaleler için makale şablonunun son kısmında yer alan “Etik Beyan” bölümünde “Söz konusu değildir.” ifadesi yer almalıdır.

    Yazarların Dergide yayınlanmış, erken görünüm veya değerlendirme aşamasındaki çalışmasıyla ilgili bir yanlış ya da hatayı fark etmesi durumunda, dergi editörünü veya yayıncıyı bilgilendirme; düzeltme veya geri çekme işlemlerinde de editörle işbirliği yapma yükümlülüğü bulunmaktadır.

Etik Olmayan Bir Durumla Karşılaşmanız Durumunda

YAYIN POLİTİKASI

İntihal Politikası

    Bilimsel eserler çerçevesinde en yaygın ve önemli etik sorunlarından birinin intihal olduğu bilinmektedir. Bilimsel eserlerde başka kaynaklarda yer alan bilgilerin ya da verilerin uygun bir şekilde atıf verilmeksizin kullanılması intihal olarak değerlendirilmekte ve kabul edilemez bir durum olarak görülmektedir. Bu noktada, Havacılık ve Uzay Çalışmaları Dergisi intihali önlemek adına çeşitli önlemler almaktadır. Bunlardan birisi Dergiye sunulan eserlerin iThenticate intihal önleme yazılımında taranmasıdır. Bu tarama sonucunda benzerlik oranı kaynakça dahil yüzde 20’den yüksek çıkan eserlerin yazarlara iade edilebileceği bilinmelidir. Söz konusu iade işlemi eser kabul aldıktan sonra bile gerçekleşebilir. Yazarların Dergiye eser sunumu esnasında bu hususa dikkat etmeleri değerlendirme ve yayın süreçlerinin sağlıklı yürümesi adına büyük önem arz etmektedir.

Çıkar Çatışması Politikası ve Telif Hakkı Düzenlemesi

    Havacılık ve Uzay Çalışmaları Dergisi, olası çıkar çatışmalarını durumlarını editör ve/veya alan editörleri vasıtasıyla takip eder ve değerlendirir. Dergi, bir çıkar çatışmasının ortaya çıkması durumunda söz konusu belirsizlik giderilene kadar eserin değerlendirme sürecini askıya alır; bu süreçte yazarlardan eser ile ilgili etik kurul izni vs. gibi bildirilmesi gereken belgeleri temin eder.

    Yazarlar, kendi eserleri üzerinde telif hakkına sahiptir ve eserin ilk kez yayımlanma hakkı Dergiye aittir. Öte yandan, diğer kullanıcılar/okuyucular makalede yer alan bilgileri uygun bir şekilde atıf vermek kaydıyla Derginin benimsemiş olduğu Creative Commons Atıf-GayriTicari-AynıLisanslaPaylaş 4.0 Uluslararası Lisansı çerçevesinde doğrudan kullanabilir ve paylaşabilir.

    Sorumlu yazar eseri Dergi sistemine yüklerken, tüm yazarların imzalamış olduğu Telif Hakkı Devri ve Çıkar Çatışması Formu’nu da sisteme yüklemek zorundadır.

Ücret Politikası

    Elektronik olarak yayımlanan ve kâr amacı bulunmayan Dergi açık erişim bir dergi olup yazarlardan veya okuyuculardan hiçbir ücret talep edilmemektedir. Derginin tüm içeriğine DergiPark üzerinden hiçbir kısıtlama ya da gecikme olmaksızın yayın tarihinden itibaren erişilebilir.

Makalenin Yayımlanma Süreci

    Havacılık ve Uzay Çalışmaları Dergisi’nde yayımlanmak üzere kabul edilen makaleler Dergi internet sayfasında “Kabul Edilmiş Makaleler” kısmında derhal yer alır. Takip eden süreçte, Derginin ilgili ekipleri tarafından makalenin yayıma hazırlanması sağlanır ve makale için DOI (Digital Object Identifier) numarası alınır. Bu süreci de tamamlayan makaleler Derginin yayınlayacağı ilk sayıda yayımlanır.

Eserin Dergiye Sunumu ve Paydaşlar Arası Etkileşim

    Dergiye sunulacak eserlerin Derginin yayın şablonu (bkz.) kullanılarak Dergi yazım kurallarına riayet edilerek hazırlanması gerekmektedir. Eserler Dergiye sadece DergiPark üzerinden sunulabilir.

    Paydaşlar arası etkileşim sadece DergiPark üzerinden yapılmalı, bunun haricindeki iletişim yolları (e-posta, telefon, vs.) kullanılmamalıdır.

Notlar

    Dergi/Yayımcı, Dergideki materyallerde yer alan herhangi bir yöntem, talimat veya fikrin kullanımından dolayı hiçbir sorumluluk kabul etmemektedir. Dergideki makalelerde belirtilen görüşlerden ilgili yazarlar sorumludur. Dergide yayımlanan makaleler araştırma ve yayın etiği standartlarını karşılamaktadır.