Çevre Dostu Yaklaşım Olarak Ekolojik Kimlik: Lise Öğrencileri Örneklemi

Yıl 2022, Cilt: 10 Sayı: 2, 103 - 117, 31.12.2022

Hüseyin Yolay , Zümrüt Varol Selçuk , Gamze Mercan , Pınar Köseoğlu

Öz

Ekolojik kimlik; bireyin kendisi, insanoğlu, insan dışı varlıklar ve tüm ekosistemden oluşan dörtlü bir yapıdan oluşan ekopsikolojik yaklaşımdır. Bu kimliğe sahip olan birey, bu dörtlü yapıdan birisi zarar gördüğü zaman söz konusu zararı kendisine karşı yapılmış olarak algılar ve harekete geçmektedir. Çünkü bu bireyin doğa ile arasında yakın bir ilişki vardır ve kendisini doğanın bir parçası olarak görmektedir. Tam da bu odak noktadan çıkan araştırmanın amacı, dinlendikleri zamanları, doğa yerine mobil cihazlar ile geçirmeyi tercih eden dijital yerliler olarak da adlandırılan yeni nesil öğrencilerin ekolojik kimliklerine yönelik algılarının incelenmesidir. Bu temel amaç bağlamında araştırmada, lise öğrencilerinin çevre ile ilişkileri açısından kendisini nasıl algıladığı ve konumlandırdığına yönelik ekolojik kimliklerinde etkili olabilecek farklı değişkenlerin dikkate alınarak incelenmesidir. Araştırmanın modeli araştırmanın amacı kapsamında nedensel-karşılaştırmalı (causal-comperative) model olarak belirlenmiştir. Araştırmanın evrenini Hatay iline bağlı liselerde öğrenim gören öğrencilerdir. Araştırmanın örneklemi ulaşılabilir örnekleme yöntemi ile belirlenmiştir. Bu bağlamda araştırmanın örneklemi ise, 199 lise öğrencisinden oluşmaktadır. Araştırmada, veri tekniği olarak en sık kullanılan yöntem olan anket tekniğinden faydalanılmıştır. Araştırmanın veri toplama araçları olarak; “Kişisel Bilgiler” ve Walton ve Jones (2017) tarafından geliştirilen Gezer ve İlhan (2018) tarafından Türkçe uyarlaması yapılan “Ekolojik Kimlik Ölçeği” kullanılmıştır. Araştırmadan elde edilen bulguların analizinde SPSS 25.0 Programı kullanılmıştır. Araştırmadan elde edilen sonuçların; gelecek nesli oluşturacak olan bireylerin çevreye duyarlılıklarının anlaşılmasına katkı sağlayacağı düşünülmektedir.

Anahtar Kelimeler

Ekoloji, Ekolojik Kimlik, Ekopsikoloji, Çevre İlişkisi, İnsan-Çevre

Ecological Identity As An Eco-Friendly Strategy: A Sample of High School Students

Öz

It is an ecopsychological approach with a quadruple structure consisting of the individual, humans, non-humans, and the entire ecosystem. When one of these four structures is damaged, the individual with this identity perceives the damage as having been committed against him and takes action. Because he has a close relationship with nature and considers himself to be a part of it. The purpose of this research, which stems from this emphasis, is to investigate the perspectives of the new generation of students, also known as digital natives, who prefer to spend their leisure time with mobile devices rather than in nature, on their ecological identities. Within the context of this primary objective, the research will examine how high school students perceive and position themselves in terms of their relationships with the environment, taking into account a variety of variables that may influence their ecological identities. Within the scope of the research's objective, the causal-comparative model was selected as the research's model. The research population consists of high school students in Hatay Province. The accessible sampling method determined the study's sample size. In this instance, the research sample consists of 199 high school students. The questionnaire technique, which is the most commonly used method as a data collection technique, was employed in the study. As data collection instruments, the "Personal Information" and "Ecological Identity Scale" questionnaires created by Walton & Jones (2017) and translated into Turkish by Gezer & lhan (2018) were utilized. The SPSS 25.0 program is utilized for the analysis of the research's findings. It is anticipated that the research's findings will contribute to our understanding of the environmental sensitivity of the individuals who will comprise the following generation.

Anahtar Kelimeler

Ecology, Ecological Identity, Ecopsychology, Relationship With the Environment, Human-environment

Kaynakça

• Abidoye, F. O. (2017). Influence of gender and experience of senior school biology teachers on their ecology teachıng ın Kwara State, Nigeria. Journal of Curriculum and Instruction, 10(1).
• Andersson, L., Jackson, S. E., & Russell, S. R. (2013). Greening organizational behavior: An introduction to the special issue. Journal of Organizational Behavior, 34, 151-155.
• Atik, A. D., & Erkoç, F. (2015). Ortaöğretim dokuzuncu sınıf öğrencilerinin biyoloji bilimine ve dersine yönelik tutumlarının çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. Adıyaman University Journal of Educational Sciences, 5(2), 211-244.
• Aydın, F. & Kaya, H. (2010). Sosyal bilimler lisesi öğrencilerinin çevre duyarlılıklarının değerlendirilmesi. Marmara Coğrafya Dergisi, 24, 229-257.
• Aydın, F., & Kaya, H. (2011). Sosyal bilimler lisesi öğrencilerinin çevre duyarlılıklarının değerlendirilmesi. Marmara Coğrafya Dergisi, (24), 229-257.
• Aydın, N. (2008). Sınıf öğretmeni adaylarının ve öğretmenlerinin çevre eğitimine yönelik öz-yeterlik inançları üzerine sınıf düzeyi, kıdem ve değer yönelimlerinin etkisi (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Adnan Menderes Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Aydın.
• Beltran, R. S., Marnocha, E., Race, A., Croll, D. A., Dayton, G. H., & Zavaleta, E. S. (2020). Field courses narrow demographic achievement gaps in ecology and evolutionary biology. Ecology and Evolution, 10(12), 5184-5196.
• Brown, R.L. (1995). Ecopsychology and the environmental revolution: An environmental forward. http://www.psichenatura.it/fileadmin/img/L._E._Brown_Ecopsychology_and_the_Environmental_Revolution
• Buhan, B. (2006). Okul öncesinde görev yapan öğretmenlerin çevre bilinci ve bu okullardaki çevre eğitiminin araştırılması (Yayımlanmamış Doktora Tezi). Marmara Universitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Büyüköztürk, Ş. Çakmak, E.K. Akgün, Ö.E. Karadeniz, Ş. & Demirel, F. (2014). Bilimsel araştırma yöntemleri. Ankara: Pegem Akademi.
• Can, D., Üner, S., & Akkuş, H. (2016). Ortaöğretim öğrencilerinin çevre okuryazarlıklarının belirlenmesi. Ondokuz Mayıs Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 35(2), 23-35.
• Choi, J. H., Kim, K. E., & Shin, M. A. (2010). Contraceptive knowledge, contraceptive attitude, and contraceptive use among college students: Function of gender, age, and residence. Korean Journal of Human Ecology, 19(3), 511-522.
• Eisler, A. D., Eisler, H., & Yoshida, M. (2003). Perception of human ecology: cross-cultural and gender comparisons. Journal of Environmental Psychology, 23(1), 89-101.
• Ercengiz, M., Kurt, S. K., & Polat, S. (2014). Öğretmen adaylarının çevre sorunlarına yönelik duyarlılıklarının incelenmesi. Ekev Akademi Dergisi, 18(59), 119-132.
• Erol, G. H. (2005). Sınıf öğretmenliği ikinci sınıf öğrencilerinin çevre ve çevre sorunlarına yönelik tutumları (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Pamukkale Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Denizli.
• Gezer, M., & İlhan, M. (2018). Ekolojik kimlik ölçeğinin Türkçe uyarlaması: geçerlik ve güvenirlik çalışması. Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 38 (3), 1121-1142. Hablemitoğlu, Ş. (2015). Ekolojik egosu gelişmeyen insan doğayı yok ediyor. https://gaiadergi.com/egonun-ekolojik-olanini-severiz
• Hilary, P., Dolley, T. & Rust, M.J. (2017). Background tothe UK ecopsychology movement, ecopsychology network, Conferences and Gatherings, Academia, Ecotherapy, Morerecentdevelopments - ecopsychology in widercontexts.https://www.ecopsychology.org.uk/history
• Hillman, J. (1995). A psyche the size of the earth: A psychological foreword. Ecopsychology: Restoring The Earth, Healing The Mind, 17-23.
• Karasar, N. (1998). Bilimsel araştırma yöntemi. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• Kılıç, S., & Tok, N. (2013). Çevrecilikte yeni bir kimlik: Ekolojizm. Akademik İncelemeler Dergisi, 8(2), 223-250.
• Kisoglu, M. (2018). An examination of science high school students' motivation towards learning biology and their attitude towards biology lessons. International Journal of Higher Education, 7(1), 151-164.
• Köseoğlu, P., Mercan, G., & Pehlivanoğlu, E. (2020). “9. sınıf lise öğrencilerine yönelik okul dışı ortamda gerçekleştirilen ağaçbilim eğitimi” projesinin değerlendirilmesi. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 20(2), 904-931.
• Köşker, N. (2019). Okulöncesi çocuklarında doğa algısı. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 19(1), 294-308.
• Lippert, L. R., Titsworth, B. S., & Hunt, S. K. (2005). The ecology of academic risk: Relationships between communication apprehension, verbal aggression, supportive communication, and students’ academic risk status. Communication Studies, 56(1), 1-21.
• Merritt, D.L. (2012). The dairy farmer’s guide to the universe: Jung, Hermes, and ecopsychology. Volume I: Jungand Ecopsychology. Carmel, CA: Fisher King Press. Mutlu Karanfil, B. (2022). Portfolyoya dayanan aile katılımlı çevre eğitiminin 5. sınıf öğrencilerinin çevreye yönelik farkındalıklarına etkisinin incelenmesi (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Trakya Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Trakya.
• Norton, T. A., Parker, S. L., Zacher, H., &Ashkanasy, N. M. (2015). Employee green behavior: A theoretical framework, multilevel review, and future research agenda. Organization & Environment, 28, 103–125.
• Sadık, F. & Çakan, H. (2010). Biyoloji bölümü öğrencilerinin çevre bilgisi ve çevre sorunlarına yönelik tutum düzeyleri. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 19(1), 351-365.
• Sam, N., Gürsakal, S., & Sam, R. (2010). Üniversite öğrencilerinin çevresel risk algısı ve çevresel tutumlarının belirlenmesi. Akademik Bakış Dergisi, 20, 1-16.
• Semenderoğlu, A. & Arslan, K. (2022). Coğrafya öğretmen adaylarının çevresel davranışlarının belirlenmesi: Buca Eğitim Fakültesi örneği. International Journal of Geography and Geography Education (IGGE), 46, 1-19.
• Sever, R., & Yalçınkaya, E. (2012). Sınıf öğretmeni adaylarının çevresel tutumlarının incelenmesi. Marmara Coğrafya Dergisi, (26), 1-15.
• Şahin, H. G., & Doğu, S. (2018). Okul öncesi öğretmen adaylarının çevre sorunlarına ilişkin tutum ve davranışlarının incelenmesi. Ilkogretim Online, 17(3).
• Şekerci, H., & Doğan, M. C. (2020). Sosyal bilgiler öğretimi bağlamında ilkokul öğrencilerinin doğaya yönelik algılarının metaforlar yoluyla incelenmesi. Kastamonu Eğitim Dergisi, 28(3), 1357-1365.
• Uğur, A. ve Öner, M. (2020). Çevreci çalışan davranışı: Bütünleştirici literatür değerlendirmesi (Ed. O. Metin). Sakarya: Sakarya Üniversitesi Çalışma Ekonomisi ve Endüstri İlişkileri Seçme Yazıları-III.
• Ursavas, N., & Kesimal, A. (2020). Determination of the factors affecting high school students' preferences of and satisfaction with choosing biology as an elective course. Journal of Science Learning, 3(2), 46-56.
• Uyanık, G. (2017). İlkokul öğrencilerinin çevre kirliliğine ilişkin görüşleri. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 14(1), 1574-1600.
• Uzun, N. & Sağlam, N. (2006). Orta öğretim öğrencileri için çevresel tutum ölçeği geliştirme ve geçerliliği, Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 30, 240- 250.
• Uzun, N., Sağlam, N., Uzun, F.V. (2008). Yeşil sınıf modeline dayalı uygulamalı çevre eğitimi projesinin çevre bilinci ve kalıcılığına etkisi. Ege Eğitim Dergisi, 9(1), 59-74.
• Walton, T.N., & Jones, R.E. (2017). Ecological identity: The development and assessment of a measurement scale. Environment and Behavior. Advance Online Publication. https://doi.org/10.1177/0013916517710310
• Weaver, S. (2015). Nature-based therapeutic service: Thepower of love in helping and healing. Journal of Sustainability Education, 9.
• Woodbury, Z.,& Chalquist, C. (2012). Quantum ecopsychology: Collapsing the wave of future possibilities. Ecopsychology, 18.