Etik İlkeler
• Trabzon İlahiyat Dergisi’nde uygulanan yayın süreçleri, bilginin tarafsız ve saygın bir şekilde gelişimine ve dağıtımına temel teşkil etmektedir. Bu doğrultuda uygulanan süreçler, yazarların ve yazarları destekleyen kurumların çalışmalarının kalitesine doğrudan yansımaktadır. Hakemli çalışmalar bilimsel yöntemi somutlaştıran ve destekleyen çalışmalardır. Bu noktada sürecin bütün paydaşlarının (yazarlar, okuyucular ve araştırmacılar, yayıncı, hakemler ve editörler) etik ilkelere yönelik standartlara uyması önem taşımaktadır. Trabzon ilahiyat dergisi yayın etiği kapsamında tüm paydaşların aşağıdaki etik sorumlulukları taşımasını beklenmektedir.
Aşağıda yer alan etik görev ve sorumluluklar, açık erişim olarak Committee on Publication Ethics (COPE) tarafından yayınlanan rehberler ve politikalar dikkate alınarak hazırlanmıştır (Bk. COPE Yönerge Türkçe).
Ayrıca bk. İlahiyat Alan Dergileri Editörler Çalıştayı Kararları (20/01/2018)
Hakemli dergide bir makalenin yayımlanması uyumlu ve saygı duyulan bilgi ağının gelişmesinde gerekli bir temel yapı taşıdır. Bu, yazarların ve onları destekleyen enstitülerinin çalışmalarının kalitesinin doğrudan yansımasıdır. Hakemli makaleler bilimsel metotları destekler ve şekillendirir. Bu yüzden beklenen etik davranışların standartlarında anlaşmaya varmak yayımlama ile ilgili tüm taraflar, yazar, dergi editörü, hakem ve yayımcı kuruluşlar için önemlidir:

Yazarın Sorumlulukları
• Tüm yazarlar önemli oranda araştırmaya katkıda bulunmalıdır.
• İntihal ve sahte veriye yer verilmemelidir. Makaledeki tüm verilerin gerçek ve özgün olduğu beyanı gerekir.
• Kaynakça listesi eksiksiz olmalıdır.
• Aynı araştırmanın birden fazla dergide yayımlanmasına teşebbüs edilmemeli, bilim araştırma ve yayın etiğine uymalıdır.
• Tüm yazarlar geri çekmeyi ve hataların düzeltilmesini sağlamak zorundadır.

Hakem Sorumlulukları
• Değerlendirmeler tarafsız olmalıdır.
• Makale önerisini incelemek için yeterli nitelikte hissetmeyen veya makale incelemesinin zamanında gerçekleşemeyeceğini bilen herhangi bir hakem, derhal editörleri haberdar etmeli ve gözden geçirme davetini reddetmeli, böylece yeni hakem atamasının yapılması sağlanmalıdır.
• Editör kararlarında editörlere yardımcı olur ve editoryal iletişim yoluyla yazarlara makalelerini iyileştirmede yardımcı olur. Makale ile ilgili diğer makale, eser, kaynak, atıf, kural ve benzeri eksiklerin tamamlanmasını işaret edilmelidir.
• Makale önerisi ile ilgili yorumlar tarafsız olarak yapılmalı ve yazarların makaleyi geliştirmek için kullanabileceği şekilde öneriler yapılmalıdır. Yazarlara yönelik kişisel eleştiriler uygun değildir.
• Hakemler araştırmayla, yazarlarla ve/veya araştırma fon sağlayıcılarının yanı sıra makalenin paydaşlarıyla ile çıkar çatışması içerisinde olmamalıdır. Çıkar çatışmaları editöre bildirilmelidir.
• Hakemler ilgili yayımlanmış ancak atıfta bulunulmamış eserleri belirtmelidirler. Hakem ayrıca, incelenen yazı ile başka herhangi bir makalenin (yayınlanmış veya yayınlanmamış) herhangi bir önemli benzerliğini editörüne bildirmelidir.
• Gözden geçirilmek üzere gönderilen tüm makale önerileri gizli belgelerdir ve bu şekilde ele alınmalıdır. Editör tarafından yetkilendirilmedikçe başkalarına gösterilmemeli veya tartışılmamalıdır. Bu durum inceleme davetini reddeden hakemler için de geçerlidir.

Editöryal Sorumluluklar
- Editörler bir makaleyi kabul etmek ya da reddetmek için tüm sorumluluğa ve yetkiye sahiptir.
- Editörler kabul ettiği ya da reddettiği makaleler ile ilgili çıkar çatışması içerisinde olmamalıdır. Editörler gönderilen makale önerilerini derginin kapsamına uygun olması ve çalışmalarının önemi ve orijinalliğini dikkate alarak değerlendirirler. Editörler, makale önerisini sunan yazarların ırk, cinsiyet, cinsel yönelim, etnik köken, uyruk veya politik görüşlerini dikkate almazlar. Düzeltme ya da yayınlama kararına dergi editör kurulu dışında diğer kurumlar etki edemez. Editörler, yayımlanan sayıların okuyucuya, araştırmacıya, uygulayıcıya ve bilimsel alana katkıda bulunmasına ve özgün nitelikte olmasına özen gösterir.
- Sadece alana katkı sağlayacak makaleler kabul edilmelidir.
- Hatalar bulunduğu zaman düzeltmenin yayımlanmasını ya da geri çekilmesini desteklemelidir.
- Editörler gönderilen bir yazıyla ilgili bilgileri, sorumlu yazar, hakemler ve yayın kurulu dışında başka herhangi biriyle paylaşmazlar. En az iki hakem tarafından değerlendirilen makalelerin çift taraflı kör hakemlik sistemine göre değerlendirilmesini sağlar. Editörler, hakemlerin isimlerini gizli tutar ve intihal/sahte veriye engel olur.
- Hakemlik süreci bilimsel yayımlamanın başarısının merkezinde bulunmaktadır. Hakemlik sürecinin korunması ve iyileştirilmesi taahhüdümüzün bir parçasıdır ve Trabzon ilahiyat dergisi'nin bilim camiasına yayıncılık etiği ile ilgili her durumda özellikle şüpheli, yinelenen yayınlar olması durumunda ya da intihal durumlarında yardım etme zorunluluğu vardır.
Okuyucu Trabzon İlahiyat Dergisi’nde yayınlanan bir makalede önemli bir hata ya da yanlışlık fark ettiğinde ya da editoryal içerik ile ilgili herhangi bir şikayeti (intihal, yinelenen makaleler vb.) olduğu zaman trabzonilahiyatdergisi@gmail.com adresine mail atarak şikayette bulunabilir. Şikâyetler gelişmemiz için fırsat sağlayacağından şikayetleri memnuniyetle karşılarız, hızlı ve yapıcı bir şekilde geri dönüş yapmayı amaçlarız.

İntihali Ortaya Çıkarma
• Trabzon İlahiyat Dergisi yayınlanmak üzere gönderilen makaleler, en az iki hakem tarafından tek taraflı kör hakemlik değerlendirmesine tabi tutulur. Ayrıca intihal tespitinde kullanılan özel bir program aracılığıyla makalelerin daha önce yayımlanmamış olduğu ve intihal içermediği teyit edilir.

İntihal Eylem Planı
• Gönderilen veya yayınlanan bir yazıda bir yazarın intihalden şüphelenilmesi ya da intihal bildirimi yapılması durumunda, öncelikle çalışmayı derginin Etik Editörü inceler. Sonrasında çalışma Editörler Kurulu’nda incelenir. Daha sonra Dergi iki hafta içinde açıklamalarını göndermek için yazar(lar)la iletişime geçer. Dergi, belirtilen süre içinde yazardan herhangi bir yanıt almazsa, yazarın bağlı olduğu üniversite ile iletişime geçerek iddianın araştırılmasını talep eder.
• Dergi, intihal içerdiği tespit edilen yayınlanmış yazılara karşı aşağıdaki önlemleri alacaktır:
- Dergi, ilgili yazar hakkında kesin işlem yapılması için yazar(lar)ın bağlı olduğu üniversite ile iletişime geçecektir.
- Dergi, yayınlanan makalenin kopyasını web sitesinden kaldıracak ve tam metin makaleye tüm bağlantıları devre dışı bırakacaktır. İntihal Edilmiş Makale ibaresi yayınlanan makalenin başlığına eklenecektir.
- Dergi, yazar(lar)ın gelecekteki tüm gönderilerini 2 yıl süreyle reddedecektir.

Yayın İlkeleri

• Trabzon İlahiyat Dergisi, Trabzon Üniversitesi İlahiyat Fakültesi tarafından yayımlanır.
• TİD’de, başta İlahiyat alanı olmak üzere Sosyal ve Beşerî Bilimler alanlarında, İslâm düşünce ve kültürüne orijinal katkı sağlayacak nitelikteki özgün makale, tercüme, kitap tanıtımı, sempozyum, seminer ve konferans değerlendirmeleri ayrıca mülakat vb. akademik çalışmalar yayımlanır.
• Dergide Türkçe, İngilizce ve Arapça dillerindeki yayınlar kabul edilir.
• Haziran ve Aralık olmak üzere yılda iki sayı şeklinde elektronik ortamda yayımlanan dergimizin makale kabul tarihleri Haziran sayısı için 1 Ocak-15 Nisan; Aralık sayısı için 1 Temmuz-15 Ekim arasındadır. Makale sayısının yeterli düzeye ulaşması halinde bu tarihlerden önce de makale kabul süreci kapatılabilecektir.
• Orijinal, yayınlanmamış ve başka bir dergide değerlendirme sürecinde olmayan, her bir yazar tarafından içeriği ve gönderimi onaylanmış yazılar değerlendirmeye kabul edilir.
• İlk başvuruda yazarların künye bilgisi metinde bulunmalıdır.
• Aynı yazarın aynı yayın döneminde sadece bir makalesi işleme alınabilmekte ve hakemlerden geçerse yayımlanabilmektedir. Bununla birlikte bir sayıda bütün makalelere yer verilemeyeceğine göre hakem onayı alınmış makaleler yayın kurulu tarafından bir sıralamaya tabi tutularak sayılara atanır.
• Çalışmalar derginin yazım kurallarına uyularak hazırlanmalıdır. Derginin yazım kurallarına uymayan makaleler değerlendirmeye alınmadan reddedilir.
• Makale yayınlanmak üzere Dergiye gönderildikten sonra yazarlardan hiçbirinin ismi, tüm yazarların yazılı izni olmadan yazar listesinden silinemez ve yeni bir isim yazar olarak eklenemez ve yazar sırası değiştirilemez.
• Makaleler dergi web sitesine “Makale Gönder” sekmesinden elektronik olarak gönderilmelidir.
• Tercümelere ayrılan yer, derginin toplam sayfa sayısının 1/2’sini geçemez.

Yazarlık
• Kaynakça listesi eksiksiz olmalıdır
• İntihal ve sahte veriye yer verilmemelidir
• Aynı araştırmanın birden fazla dergide yayımlanmasına teşebbüs edilmemeli, bilim araştırma ve yayın etiğine uymalıdır.

Bilim araştırma ve yayın etiğine aykırı eylemler şunlardır:

a) İntihal: Başkalarının fikirlerini, metotlarını, verilerini, uygulamalarını, yazılarını, şekillerini veya eserlerini sahiplerine bilimsel kurallara uygun biçimde atıf yapmadan kısmen veya tamamen kendi eseriymiş gibi sunmak,
b) Sahtecilik: Araştırmaya dayanmayan veriler üretmek, sunulan veya yayınlanan eseri gerçek olmayan verilere dayandırarak düzenlemek veya değiştirmek, bunları rapor etmek veya yayımlamak, yapılmamış bir araştırmayı yapılmış gibi göstermek,
c) Çarpıtma: Araştırma kayıtları ve elde edilen verileri tahrif etmek, araştırmada kullanılmayan yöntem, cihaz ve materyalleri kullanılmış gibi göstermek, araştırma hipotezine uygun olmayan verileri değerlendirmeye almamak, ilgili teori veya varsayımlara uydurmak için veriler ve/veya sonuçlarla oynamak, destek alınan kişi ve kuruluşların çıkarları doğrultusunda araştırma sonuçlarını tahrif etmek veya şekillendirmek
d) Tekrar yayım: Bir araştırmanın aynı sonuçlarını içeren birden fazla eseri doçentlik sınavı değerlendirmelerinde ve akademik terfilerde ayrı eserler olarak sunmak,
e) Dilimleme: Bir araştırmanın sonuçlarını araştırmanın bütünlüğünü bozacak şekilde, uygun olmayan biçimde parçalara ayırarak ve birbirine atıf yapmadan çok sayıda yayın yaparak doçentlik sınavı değerlendirmelerinde ve akademik terfilerde ayrı eserler olarak sunmak,
f) Haksız yazarlık: Aktif katkısı olmayan kişileri yazarlar arasına dâhil etmek, aktif katkısı olan kişileri yazarlar arasına dâhil etmemek, yazar sıralamasını gerekçesiz ve uygun olmayan bir biçimde değiştirmek, aktif katkısı olanların isimlerini yayım sırasında veya sonraki baskılarda eserden çıkarmak, aktif katkısı olmadığı halde nüfuzunu kullanarak ismini yazarlar arasına dâhil ettirmek,

g) Diğer etik ihlali türleri:
1. Destek alınarak yürütülen araştırmalar sonucu yapılan yayınlarda destek veren kişi, kurum veya kuruluşlar ile bunların katkılarını belirtmemek,
2. Henüz sunulmamış veya savunularak kabul edilmemiş tez veya çalışmaları, sahibinin izni olmadan kaynak olarak kullanmak,
3. İnsan ve hayvanlar üzerinde yapılan araştırmalarda etik kurallara uymamak, yayınlarında hasta haklarına saygı göstermemek,
4. İnsanlarla ilgili biyomedikal araştırmalarda ve diğer klinik araştırmalarda ilgili mevzuat hükümlerine aykırı davranmak,
5. İncelemek üzere görevlendirildiği bir eserde yer alan bilgileri eser sahibinin açık izni olmaksızın yayımlanmadan önce başkalarıyla paylaşmak,
6. Bilimsel araştırma için sağlanan veya ayrılan kaynakları, mekânları, imkânları ve cihazları amaç dışı kullanmak,
7. Dayanaksız, yersiz ve kasıtlı olarak etik ihlal isnadında bulunmak,
8. Bilimsel bir çalışma kapsamında yapılan anket ve tutum araştırmalarında katılımcıların açık rızasını almadan ya da araştırma bir kurumda yapılacaksa ayrıca kurumun iznini almadan elde edilen verileri yayımlamak,
9. Araştırma ve deneylerde, hayvan sağlığına ve ekolojik dengeye zarar vermek,
10. Araştırma ve deneylerde, çalışmalara başlamadan önce alınması gereken izinleri yetkili birimlerden yazılı olarak almamak,
11. Araştırma ve deneylerde mevzuatın veya Türkiye'nin taraf olduğu uluslararası sözleşmelerin ilgili araştırma ve deneylere dair hükümlerine aykırı çalışmalarda bulunmak,
12. Araştırmacılar ve yetkililerce, yapılan bilimsel araştırma ile ilgili olarak muhtemel zararlı uygulamalar konusunda ilgilileri bilgilendirme ve uyarma yükümlüğüne uymamak,
13. Bilimsel çalışmalarda, diğer kişi ve kurumlardan temin edilen veri ve bilgileri, izin verildiği ölçüde ve şekilde kullanmamak, bu bilgilerin gizliliğine riayet etmemek ve korunmasını sağlamamak,
14. Akademik atama ve yükseltmelerde bilimsel araştırma ve yayınlara ilişkin yanlış veya yanıltıcı beyanda bulunmak (YÖK Bilimsel Araştırma ve Yayın Etiği Yönergesi, Madde 4).

Etikle İlgili Kriterler
TR Dizin olarak araştırmacılarda etik bilinci geliştirmek ve akademik yaşamı ilgilendiren davranış ve kararların etik ilkeler çerçevesinde gerçekleşmesini sağlamak için etik ile ilgili 2020 kriterlerinde geliştirmeler yapılmıştır. İnsan katılımcıların araştırma öncesinde, esnasında ve sonrasında haklarının korunması, zarar görmelerinin önlenmesi, bilgilendirilmiş olarak onamlarının alınmasını sağlamak üzere, insan katılımcılar üzerinde yürütülecek sosyal bilimler alanındaki araştırmalar ile tarihi eserler ve kültür varlıkları üzerinde yapılacak her türlü bilimsel araştırma ve çalışmaları, çevrenin korunmasını da göz önünde tutarak etik yönden değerlendirilmesi ve çalışmaların etik açıdan uygun olması gerekmektedir.
Araştırmanız etik inceleme gerektiriyor mu?

Bir Öz Değerlendirme Kontrol Listesi

Soru [Evet (E) /Hayır (H)]
1. a.Çalışmanız o sırada bilgisi veya rızası olan veya olmayan insan katılımcıları içerecek mi? (Araştırmanın ana konusu sizseniz bunu içerir). (E/H)
b. Çalışmanız hayvanları içerecek mi? (E/H)
2. Çalışmanız katılımcı olsun olmasın, herhangi bir kişiyi fiziksel veya psikolojik zarara
maruz bırakabilecek mi? (E/H)
3. Kişileri veya gizli şirket veya şirket bilgilerini tanımlamanıza izin veren kişisel bilgilere ve / veya verilere erişebilecek misiniz? (E/H)
4. Çalışmanız çevre veya toplum için önemli bir risk oluşturuyor mu? (E/H)
5. Çalışmanız tarafından ortaya konulan ve daha fazla etik inceleme gerektiren herhangi bir etik sorun var mı? (E/H)
Yukarıdaki sorulardan herhangi birine 'evet' cevabını verdiyseniz, bir tür etik inceleme gerekli olacaktır.

NOT: Etik onay verilmeden önce çalışma başlamamalıdır.

Bu ilkelere uymayan yayınlar, editörler tarafından değerlendirmeye alınmaksızın reddedilir.